Van'da 'gizli' kiliseler: Hıristiyanlar Müslüman mezarına defnediliyor

Van, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle ünlü bir şehir olmasının yanı sıra, farklı dini inançlara da ev sahipliği yapıyor ancak şehirde gizlenmek zorunda kalan üç Protestan kilisesi ve az sayıdaki Hıristiyan nüfus, toplumsal baskı ve zorluklarla karşı karşıya. Benzeri Karadeniz'de de yaşanan bu sıkıntılar Van'daki kiliselerin kendilerini gizlemek zorunda kalmasına ve vefat eden Hıristiyanlar için mezarlık bulamama sorunuyla mücadele etmelerine neden oluyor. Hayatın doğal akışı içinde yaşananlar, farklı inançlara sahip insanların karşılaştıkları sorunları bir kere daha gündeme getiriyor.

Van'da bulunan üç Protestan kilisesi, yerel halktan olan Hıristiyanlar, İranlı turistler ve uluslararası ibadetler için kullanılıyor. 250-300 kişilik cemaatiyle oldukça küçük olan bu kiliselerin dini liderleri, toplumsal baskı yüzünden gizlenmek zorunda olduklarını ifade ediyorlar. Kiliselere bakıldığında yapının bir kilise olduğu anlaşılmıyor, örneğin Van Kurtuluş Kilisesi bir apartman dairesine sıkışmış durumda. Geçmişte yoğun bir Ermeni nüfusa sahip olan Van'da, bugün kullanılabilir bir Hıristiyan mezarlığı bulunmuyor. Geçmişte var olan Hıristiyan mezarlıkları ya yok edildi ya da üzerlerine yeni binalar dikildi. Örneğin geçtiğimiz Nisan ayında İpekyolu’nda bulunan Hüsrevpaşa İlkokulu ve Ortaokulu’nun yeni binası için yapılan temel kazısında bulunan insan kemiklerinin bir Ermeni mezarlığına ait olduğu belirlendi fakat okul binasının yapımına devam edildi.

Van Kurtuluş Kilisesi Pastörü Vahit Yıldız, kiliselerde güvenlikten yana kaygıları olduğunu ifade ederek şöyle konuştu: ““Biliyoruz ki, Van toplumunun büyük bir kısmı bize saygı duyuyor. Ancak nefret edenler de var. Bunun en büyük nedeni de kendi ön yargıları, edinmiş oldukları yanlış bilgiler ve politik sebeplerdir. Haç bizim kutsalımızdır. Biz kalkıp da buraya insanlar görsünler, kiliseye gelsinler diye haç bırakmıyoruz. Hikmetli davranmaya çalışıyoruz. Haç olsa veya bu şehirde bir çan sesi de duyulsa fena olmazdı. Kardeş olarak bir arada yaşayamaz mıyız? Elbette ki yaşarız. Bizim çok dostlarımız, arkadaşlarımız ve Müslüman kardeşlerimiz var. Fakat art niyetli kesimler de var. Daha önce Cumhuriyet Mahallesi’ndeki kilisemiz birkaç kez taşlandı. Camları kırıldı. Toplumun huzurunun ve esenliğinin kaçırılmasını istemiyoruz. İnsanlar rahat etsin istiyoruz. Bu yüzden insanlar rahat etsin diye, kötü bakılacak ibarelerin olmamasını istiyoruz.”

Apartman dairesine sıkışmış durumda olan Kurtuluş Kilisesi’nin müstakil bir alana ihtiyacı olduğunu belirten Yıldız, sözlerine “Biz herkesi seviyoruz. Ben inancım gereği herkesi sevmek zorundayım. Bu İsa Mesih’in buyruğudur. Benim kutsal kitabımın en büyük buyruğu sevmektir. Benim için Allah sevgidir. Ben şimdi nasıl kendi komşuma kötü gözle bakabilirim. En büyük buyruklardan biri de ‘Komşunu kendin gibi sev’ dir. Ben komşumu kendim gibi sevmezsem inançlı olamam ki zaten.” devam etti. 

Öte yandan Van'da bir Hıristiyan mezarlığının bulunmaması, Hıristiyanlar için başlı başına ayrı bir sorun teşkil ediyor. Hayatını kaybeden bir Hıristiyan, Müslüman mezarlığına defnedilmek zorunda kalıyor. Konuyu daha önce kentin yöneticileri ile defalarca konuştukları halde çözüm bulamadıklarını belirten Yıldız, “Kentte Hıristiyanların defnedilebileceği bir mezarlık alanı yok. Benden, ölümü götürüp Müslüman mezarlığına defnetmemin istenmesi hem bana değer verilmediğini hem de Müslümanlara saygısızlık edildiğini gösterir. Ben bir Hıristiyan olarak Müslüman mezarlığına gittiğimde rahat edemeyeceğim gibi oradaki Müslümanlar da rahat edemez. Çünkü benim de ritüellerim var. Ölü gömme şekillerimiz bile farklı. Benim ölümü oraya götürüp Müslüman usullerine göre gömmem gerekmiyor”şeklinde konuştu.