ANA SAYFA
SPACE
Uzaydaki Minik Kaşif “Mikrobot” Gezegenleri Araştıracak

Uzaydaki Minik Kaşif “Mikrobot” Gezegenleri Araştıracak

31 Tem 2023

Dünya dışındaki diğer gezegenlerde ne olduğunu öğrenmek istiyoruz. Gezegenlerin yüzeyini araştıran robotlar ise uzay çalışmalarının en önemli parçası olarak görülüyor. Bir bakıma gezegenlerdeki gözümüz, kulağımız oluyorlar. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden bir grup araştırmacının yürüttüğü proje, gezegenleri araştıracak çok küçük ve oldukça dayanıklı robot kaşifler üzerinde çalışılıyor. Detaylar yazımızda…

Devrim Pınar Gürbüzoğlu

2 Bardak

Perseverance Keşif Aracı - Pinterest

NASA'nın uzay aracı Perseverance, 2021 yılının şubat ayında Mars yüzeyine başarılı inişini gerçekleştirdi ve deyim yerindeyse Mars'a dair bildiklerimizi yeniden düşünmemize neden oldu. Mars'ın önceki dönemlerinde yaşamı barındırıp barındırmadığına, su olup olmadığına ve atmosferine dair inanılmaz bilgiler topladı. Siz bu yazıyı okurken de Perseverance keşif aracı Mars yüzeyinde gezmeye ve topladığı bilgileri Dünya'ya göndermeye devam ediyor.

Avrupa Uzay Ajansı tarafından 2023'te fırlatılan ve hala yolda olan JUICE uzay aracı ise 8 yıllık yolculuğun sonunda Jüpiter'in buzlu uyduları Europa, Callisto ve Ganymede çevresinde yaşam arayacak. Hatta her şey yolunda giderse uyduların yüzeyinden örnek almaya çalışacak.

SPACE

Jüpiter'e Doğru: JUICE Görevi Başladı

Şimdi bu önemli uzay görevlerini düşündüğümüzde Perseverance gibi keşif araçlarının hareket zorluğu yaşaması, büyüklüğü ve enerji ihtiyacı gibi sorunlarla yüzleşiyoruz. Ortalama 3 metrelik yükseklik ve genişliğe sahip olan Perseverance, Dünya'daki hayatımızı düşününce ufak gelebilir. Ancak Mars'a ve daha uzak gezegenlere götürmek istediğimizde işler de zorlaşmaya başlıyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ndeki mühendislerin başarmak istediği tam olarak bu sorunu ortadan kaldıracak mini robotlar üretmek, diyebiliriz.

Mühendislerin önümüzdeki 50 yıl içinde tamamlamayı planladığı mikrobotların özelliklerine gelecek olacak ilk sırada boyutları var. Bir tenis topundan az farkla büyük olması planlanan mikrobotlar, gezegenin içindeki ufak boşluklara rahatlıkla girip inceleme yapabilecek. Küresel şekillerinin avantajı ise bu keşif araçlarının gezegen yüzeyinde sıçramasını veya yuvarlanmasını sağlayacak. Böylece günümüzdeki keşif araçlarının yaşadığı birçok sorun tarih olacak, denebilir.

Elbette bu minik kaşif robotlardan tek bir tane göndermeyeceğiz. Tıpkı bir takım gibi çalışmaları planlanan robotlardan binlercesi gezegene bırakılacak ve mağaralardan derin yarıklara kadar ulaşılması zor bölgeleri tarayıp bilgi toplayacaklar. Sayılarının bu kadar fazla olması, bir sorunla karşılaşıldığında ya da robotlardan birisi arızalandığında keşif görevini etkilemeyecek. Bir bakıma üzerlerinde kamera, sensör, veri ölçüm cihazları olan binlerce robotla gezegenleri çok daha hızlı ve güvenli tanıyabileceğiz.

İşin en ilginç tarafı ise binlerce mikrobot, kendi aralarında iletişim kurdukları özel bir sistemle gezegenin neresinde olurlarsa olsunlar birbirleriyle bilgi paylaşımı yapabilecek. Yüksek frekanslı dalgaların yarattığı bu zincirleme iletişim becerisine ek olarak yörünge aracından bırakıldıklarında zarar görmelerini engelleyen özel hava yastıkları, güvenle gezegen yüzeyine inmelerini sağlayacak.

Projenin maliyetine gelecek olursak; hafif ama dayanıklı polimer malzemeden üretilmesi planlanan mikrobotlarla astronomik bütçeler tarihe karışabilir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi 3 metrelik bir aracı çok hızlı hareket ettiremiyor ve güneş enerjisi ile bataryalarını doldurmalarını bekliyoruz. Mikrobotların tasarımındaki fikirler, çok düşük enerjiyle çalışmalarını kolaylaştıracak -ki günümüzdeki uzay çalışmalarının en büyük sorunlarından birisi böylece ortadan kalkabilir. 

Eğer her şey yolunda giderse ve mikrobotlar planlandığı gibi tamamlanırsa gidecekleri ilk gezegen hiç şüphesiz Mars olacak. Halihazırda devam eden projelerle beraber eğer insanlı görevler kızıl gezegende başlamışsa bu robotlar, oradaki kolonilerin gözü, kulağı gibi hareket edecek, demek abartı sayılmaz. Yine Mars kadar önemli olmasa da gelecekte Ay yüzeyine çok sayıda mikrobot gönderilmesi de hedefler arasında. 

Sonuç olarak çalışmaları devam eden mikrobot projesinin hayata geçirilmesini uzun bir süre beklememiz gerekebilir. Mühendisler, teknolojinin beklenmedik hamleleri olursa bu sürenin kısalabileceğini düşünse de şimdilik mikrobotlar için henüz erken… 

﻿Kaynak
“Geleceğin Teknolojileri: Mikrobot Kaşifler”, All About Space Türkiye, Sayı: 21, Haziran Temmuz 2023.