SPACE
Uzayda Hayatta Kalmak
03 Ağu 2023
Belgesellerde izlemeye alışık olduğumuz bir program vardı. Yaban hayatın içinde, ormanın ya da uçsuz bucaksız çölün ortasında bir kişi kendi imkanlarıyla hayatta kalıyordu. Büyük şehirlerde yaşıyor olsak da ne zaman neyin lazım olacağını bilemiyoruz. Bu nedenle uzay çağı hızla ilerlerken, uzayda hayatta kalabilmek adına neler yapabileceğimizi öğrenmekte fayda var.
2 Bardak
Canlılığın temel koşulları vardır. Hayatta kalmak onların başında gelir. Bir canlı hayat mücadelesini her koşulda devam ettirmeye programlanmıştır. Yer, uzay olsa bile.
Oksijensiz hayat olmaz
Bir uzay mekiği içinde işler yolunda gitmezse ne olur? Sonucun hiç iyi olmayacağını düşünebilirsiniz ama baştan yelkenleri suya indirmeyin. Örneğin içinde bulunduğunuz yer Uluslararası Uzay İstasyonu ise ve oksijen sorunu yaşıyorsanız çözümü var. Vücudunuzun vakum ortamındayken tüm oksijeni tüketmesi yalnızca 15 saniye sürer. Buna engel olmak için elektroliz adı verilen bir işlem ile sudan oksijen üretebilirsiniz. Bu yöntem oldukça basit. Suya elektrik verdiğinizde hidrojen ve oksijen birbirinden ayrılıyor. Dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, aşırı yanıcı hidrojeni kontrollü şekilde uzaklaştırıp oksijeni kullanmak.
Basıncı dengele
Bedenimiz Yer’deki atmosfer basıncına uyumlu olacak şekilde evrimleşmiştir. Değişen basıncın derecesine bağlı olarak bedenimizin bir sınırı vardır. Bu sınır yalnızca artan basınç için değil düşen basınç için de geçerlidir. Daha doğrusu basıncın olmadığı vakum ortam, uzay için geçerli. Böylesi bir ortamda vücudun içinden dışarı doğru bir basınç ortaya çıkar. Eğer dengelenmezse kan ve vücut sıvılarının dengesi değişir. Hayati önem taşıyan bu sıvılar düşük basınç altında sıcaklığı artmasa da kaynamaya başlar. Kozmik çorbaya dönüşmemek için basıncı dengelemeniz gerekiyor.
Radyasyonu engelle
Radyasyonu engellemek orta ve uzun vadede ciddi hasarı önler. Eğer bu konuda bir sorun meydana gelirse, örneğin dış panellerde bir aşınma olursa kendinizi radyasyona karşı korumanız gerekir. Uzun yıllar boyunca araştırma yapan bilim insanları su ya da benzer sıvıların radyasyona karşı harika birer bariyer oluşturduğunu gördü. Bir diğer efektif radyasyon kalkanı ise katı insan dışkısı. Bu madde tuhaf şekilde radyasyona karşı koruyor. İşler bu noktaya gelirse, dışkıdan radyasyon kalkanı yapmak için neyin içine dolduracağınızı bulmanız gerekebilir. Eğer radyasyon dengesini çok iyi ayarlayamadığınızı düşünüyorsanız, C ve A vitaminleri gibi antioksidanlar size yardımcı olacaktır.
Sıcaklığı dengele
Uygun ısıda yaşamak hepimizin derdi. Özellikle bu yazın aşırı sıcaklarla geçtiğini düşünürsek. Uzay ortamında bunu başarmak için yine dış panellere ve kalkanlara ihtiyacınız var. Diğer yandan çok katmanlı izolasyonlar ve ısıtılmış amonyak boruları ortamı dengeleyebilir. Uzayın her daim soğuk olacağını düşünmeyin. Örneğin Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Güneş’e bakan yüzü 121 °C’ye ulaşabilirken diğer taraf -157 °C’ye kadar düşebiliyor. Dolayısıyla ısınmak kadar soğutmak da önemli.
Uzay diyeti
Kısa vadeli ve yüksek riskli sorunları hallettikten sonra daha uzun vadeli işlere odaklanabilirsiniz. Bir insan vücudunun 21 gün açlığa dayanabildiğini düşünürsek, yemek porsiyonlarınızı ayarlamak için yeterince vaktiniz olacaktır. Elbette bu ihtimal yanınızda yiyecek bir şeyler getirmiş olmanız durumunda geçerli. Tüm yiyecek tükendiğinde ne olacak? Hidroponik, yani topraksız tarım ve aeroponik yani besin içerikli sis kullanımı sayesinde uzay ortamında bitki yetiştirmek mümkün.
Susuz kalmayın
Yukarıda bahsettiğimiz her şeyden çok daha hayati olan ama insan vücudunun dayanma süresi dolayısıyla şimdi sırası gelen su. Bildiğimiz anlamda hiçbir canlı susuz yaşayamaz. UUİ’de astronotlar havadaki, idrardaki, terdeki ve diğer tüm kullanımlardaki suyun %93’ünü geri dönüştürüyorlar. Bu öylesine hayati ve verimli bir yöntem ki alışmak zorundasınız. Merak etmeyin kimse kimsenin suyunu içmiyor. Son teknoloji ürünü aletler zaten suyu moleküllerine kadar ayrıştırıyor ve yabancı hiçbir cismin yer almasına izin verilmiyor.
Aktif ve tetikte olun
Her şeyden önce kendinizi uzay boşluğunda bir mekiğin içinde sürüklenirken bulursanız, sakin olun. (Muhtemelen) aldığınız eğitimi düşünün. Panik yapmayın. İçinde bulunduğunuz aletin haberleşme sistemlerini gözden geçirin ve bir an önce yardım çağrısında bulunun. Yer’den ne kadar uzakta olduğunuzu düşünün. Bulunduğunuz konuma bağlı olarak anlık iletişim mümkün olmayabilir. Örneğin Mars’a giden bir uzay mekiği içinde uzay boşluğunda sürükleniyorsanız, cep telefonu görüşmesi gibi bir ses aktarımı mümkün olmayacaktır. Mors alfabesiyle SOS sinyali göndermeye çalışın.
Eğer işler çok da kötü değilse yalnızca yardıma ihtiyacınız var ve gelecek yardımı bekliyorsanız, formda kalın. Sıfır yerçekimi ortamının kaslarınızı yıprattığını unutmayın. Su ve besin miktarınıza bağlı olarak egzersizlerinizi ihmal etmeyin. Elbette bunlar son düşüneceğiniz şeyler olacaktır ama düşünsenize uzayda sürüklenirken kurtarılan astronotsunuz ve Yer’e iniş yaptığınızda tüm dünyanın haber kanalları orada olacak. Formda görünmelisiniz.
Kaynak:
10 Adımda Uzayda Hayatta Kalın, How It Works, Temmuz – Ağustos 2023.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?