Spica: Başak Takımyıldızının En Parlak Yıldızı

“Alfa Virginis” olarak da adlandırılan Spica, mavimsi bir renge sahiptir. Çıplak gözle bakıldığında tek bir yıldızmış gibi görünür ancak şu anki bilgilerimize göre Spica A ve Spica B olmak üzere iki yıldızdan oluşur, yani bir ikili (çift) yıldız sistemidir. Aralarında neredeyse 18 milyon kilometre bulunan bu yıldızlar ortak kütle merkezi etrafındaki dönüşünü sadece 4 günde tamamlar.

Kuzey Yarım Küre’de Spica’yı görmek için en iyi zamanlar ilkbahar ve yaz aylarıdır. Gökyüzünde Büyük Kepçe’yi bulmak da Spica’nın yerini tespit etmenizi oldukça kolaylaştıracaktır. Büyük Kepçe (Big Dipper), Büyük Ayı takımyıldızındaki en parlak 7 yıldızın oluşturduğu bir yıldız desenidir. Bu desen kepçe ya da cezveye benzer. 

Büyük Kepçe ilkbahar ve yaz akşamlarında gökyüzünde en yüksek seviyededir. Kepçenin uzun ve kavisli sapını çanak kısmından uzaklaşarak takip ettiğinizde karşınıza çıkacak ilk parlak yıldız “Arcturus” isimli turuncu yıldızdır. Aynı kıvrımlı yolun devamında göreceğiniz ikinci parlak yıldız da Spica olacaktır.

Spica yıldızı ismini “buğday başağı, başı” anlamına gelen Latince bir ifadeden alır ve farklı mitolojilerde bereket, hasat ve tarımı temsil eden farklı tanrıçalarla ilişkilendirilir. Güneş’in sonbaharda Başak takımyıldızından geçmesi, Spica ile beraber Başak takımyıldızındaki diğer yıldızların da buğday veya hasatı akla getirmesinde etkili olmuştur.

Örneğin, Yunan mitolojisindeki kimi hikayelerde hem Spica hem de bulunduğu Başak takımyıldızı tarım, tahıl ve hasat tanrıçası Demeter olarak karşımıza çıkar. Başak takımyıldızının adalet ve saflık tanrıçası Astraea ve tanrıça Demeter’in kızı Bahar tanrıçası Persephone ile bağdaştırıldığı da olur. Hades tarafından kaçırılan ve bu yüzden de yılın belli dönemlerinde yeraltında yaşamak zorunda kalan Persephone’nin yeryüzüne döndüğü günler baharın başlangıcı olarak kabul edilir. Bahar, tahıl ve doğa tanrıçası Persephone’nin gelişi aynı zamanda Kuzey Yarım Küre akşamlarında Başak takımyıldızının görünür olmaya başladığı zamanlardır.

Yunan mitolojisinde adalet tanrıçası Dike’nin Başak takımyıldızını temsil ettiği örneklere de rastlanabilir. Spica da Dike’nin elinde tuttuğu buğdayı ifade eder.

Mısır mitolojisinde ise tanrıça İsis, Başak takımyıldızının vücut bulmuş halidir. Spica İsis’in lavtasını taşır. Lavta görünüşü uda benzeyen bir müzik aletidir. 

Spica’nın kendini gösterdiği bir başka yer de Brezilya bayrağıdır. Brezilya bayrağında her biri bir eyaleti sembolize eden 27 yıldız vardır. Bayraktaki Portekizce "Ordem e Progresso" (Düzen ve İlerleme) yazan beyaz şeridin üzerinde bulunan tek yıldız ise Spica’dır. Spica ülkenin kuzeyindeki Pará eyaletini simgeler. 

Spica pek çok yıldızı oldukça sönük olan Başak takımyıldızında parlaklığıyla dikkat çeken bir yıldızdır. Akıllara bereket ve hasatı getiren bu yıldız yeryüzünün canlandığı dönemlerde gökyüzünde bize eşlik etmekte ısrarcıdır.