Şikayet Etmekten Şikayetçiyiz!

31 Tem 2023

Hepimiz illaki bir şeylerden şikayet ederiz. Hatta bazen sırf şikayet etmek için arkadaşlarımıza telefon açar, mümkünse de bunu bir buluşmaya çeviririz. Peki ya size, şikayet etmenin bilimsel olarak, bize yarar ve rahatlamadan çok zarar verdiğini söylesek? Nasıl mı? Birlikte araştırıyoruz…

Simay Vardar

2 Bardak

Şikayet etmek, hemen hepimizde olan bir davranış şekli. Genellikle bu şekilde hayal kırıklıklarımızı dindiririz ve gerek hissettiğimizde doğrudan sormaya gerek kalmadan, bu yolla dışarıdan onay ve yardım alabiliriz. Diğer yandan da biliyoruz ki her şeyin fazlası zarar. Tabii, şikayetin de! Hatta bilimsel araştırmalar gösteriyor ki şikayet etmek şikayetçi insanı düşündüğünden daha da fazla negatif etkileyebiliyor. Olumsuzluğu sürekli kılabiliyor ve hatta öfkeyi daha da artıracak bir etki yaratabiliyor… 

Yani, içimizi dökmek, bize daha sinir bozucu bir hal mi veriyor dersiniz?

pexels

Psikolog Jeffrey Lohr’a göre tam olarak öyle! Hatta doktor bu hali, akılda kalıcı bir şekilde metaforluyor: Olumsuz duygularını tekrarlama ve söylenme modları üzerine yaptığı araştırmalarla, negatifliği ifade etmeyi "kapalı bir alanda duygusal gaz çıkarmak" olarak nitelendiriyor. Duyguları dışa vurmak iyi bir fikir gibi görünse de, çalışmalar, öfkeyi dışa vurmanın bizi daha iyi hissettirmediğini, aksine çevremizdekilere olumsuzluğu yayabileceğini gösteriyor. Öfkeyi dağıtmak yerine, içimizi dökmek, yani ‘şikayet’, bizi bu olumsuz duyguları güçlendirmeye ve artırmaya eğilimli hale getiriyor.

Bu durum sadece sosyal hayatımızda ve sıcak ilişkilerimizle kısıtlı da değil. Yapılan bir araştırma, şikayet etmeye adanmış çevrimiçi platformların sorunu daha da kötüleştirdiğini göstermiş. Sözümüzün konusu, Cyberpsychology, Behavior ve Social Networking dergisinde yayınlanmış bir araştırma, bu platformları kullanan kişilerin hem çevrimiçi hem de çevrimdışı ortamlarda daha fazla öfke eğilimli olduğunu ortaya koymuş. Sonuç olarak, şikayet etmek, insana bir rahatlama aracı olarak sunmak yerine, bu ifade kanalı aracılığıyla öfke ve düşmanlık daha da körükleniyor.

pexels

Şikayet etmek yerine ne yapabiliriz peki?

Öfkeyle karşı karşıya kalındığında, kendini kontrol etme ihtiyacını fark etmeyi önceliğimiz olarak almak önemli görünüyor... Araştırmalar, bireylerin derin nefes alarak rahatlamaları veya durumu terk etmeleri durumunda öfkenin daha hızlı azaldığını gösteriyot. Derin nefes alma egzersizleri yapmak veya sakinleştirici cümleleri tekrarlamak, duygusal dengeyi yeniden sağlamaya yarayabiliyor.

Şikayet etmeye başvurmak yerine, çatışma çözme ve iletişim becerilerini geliştirmek de kişisel gelişimimiz açısından daha çok tercih edilesi bir yol. Sinirliyken tartışma başlatmak ve o anın duygusuyla konuşmak pek akıl kârı değil... Bunun yerine, konuya saygılı bir şekilde yaklaşarak, endişelerimizi "Ben" cümleleri kullanarak ve duygularımızı net ve etkili bir şekilde ifade etmek güzel bir yol gibi. Karşılıklı çözümler bulma konusunda aktif dinleme ve istekli olmak, çatışmaları iş birliği içinde çözmek için iyi bir yol. Tabii, bu yolu seçebilmek için de öncelikle sinirimizi yatıştırmamız gerektiğini tekrar hatırlatalım.

pexels

Şikayet etme istediğimizin arttığı anlarda, bunu sözel olarak yapmak yerine, yazarak ifade etmeyi de düşünebiliriz. Düşünce ve duyguları kağıda dökmek, hislerinizin temel nedenlerini daha net anlamanıza yardımcı oluyor. Journal of Behavioral Medicine'de yayınlanan bir araştırma, yazmanın şikayet etmeye alternatif oluşturabileceğini ve depresyon seviyelerini azaltabileceğini, kontrol hissini de artırabileceğini anlatıyor.

pexels

Rahatlama ve onay arama için başvurduğumuz bir yöntem olan şikayet etmek, o an bizi rahatlatır gibi görünebilir. Ancak, bilimsel araştırmalar tarafından sorgulanarak bizim için yarardan çok zarara yol açtığı berraklıkla görünebiliyor. Olumsuzluğu sürdürmek ve öfkeyi artırmak yerine, pozitif iletişim ve çatışma çözümleme stratejilerini benimseyebiliriz. Mevcut ruh halimize zaman tanıyarak, kendimizi etkili bir şekilde ifade ederek ya da yazma gibi alternatif yöntemleri deneyerek, şikayet etme döngüsünden kurtulabilir, daha sağlıklı, daha yapıcı etkileşimler geliştirebiliriz… Öncelikle de kendimizle!


Referanslar

[1] Lohr, J. M., Olatunji, B. O., Baumeister, R. F., & Bushman, B. J. (2007). The pseudopsychology of venting in the treatment of anger: Implications and alternatives for mental health practice. Scientific Review of Mental Health Practice.
[2] Bowers, K. S., & Cohen, M. D. (2013). Anger on the Internet: The perceived value of rant-sites. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking.
[3] Lepore, S. J., & Smyth, J. M. (2002). The writing cure: How expressive writing promotes health and emotional well-being. Journal of Personality.
[4] Pennebaker, J. W., & Beall, S. K. (1986). Confronting a traumatic event: Toward an understanding of inhibition and disease. Journal of Abnormal Psychology.