℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
SCOPE
Şehirleri Baştan İnşa Etmek: 15 Dakika Teorisi
24 Oca 2023
Gelecekte, tüm insanlığın büyük şehirlerde yaşayacağı düşünülüyor. Tabi ki günümüzün şehirleri böyle bir yükü kaldıramaz, kaos çıkar! Bu sorunu fark eden Parisli bir profesör ise “15 Dakikalık Şehir” konseptini geliştirir. Bu ilginç projenin detaylarını sizler için inceledik.
2 Bardak
Antik dünyadan beri tüm dünyanın benimsediği bir şehir konsepti var. İçinde saray, tapınak, çarşı, tiyatro gibi yapıların bulunduğu bir merkez ve bu merkezin çevresinde şekillenen bir dinamiği hepimiz biliyoruz. Zaten günümüzdeki tüm şehirlerin konsepti de bu yapı üzerine inşa edilmiş durumda. Oysa sadece on yıllar sonra, şimdiden tanık olduğumuz üzere, şehirlerdeki yaşamın bir kaosa dönmesi bekleniyor.
Binlerce yıldır kullandığımız klasik şehir/kent modeli, belirli bir nüfus oranına kadar oldukça kullanışlı olabilir. Ancak nüfusun artması demek sağlıktan eğitime, trafikten eğlenceye kadar çok sayıda sorunun ortaya çıkması anlamına geliyor. Raylı sistemleri ve otoyolları ile banliyöler ile merkezi birbirine bağlayan günümüz şehirlerinde ağır ağır yığılmaları, sıkışan veya yetişmeyen rutin süreçleri deneyimliyoruz.
Her ne kadar günümüzde bir soruna dönüşse de yüzlerce yıldır devam eden sanayileşme süreci, şehirlerin mantıklı bir biçim kazanmasına etkilidir. Geçen zamansa klasik anlamdaki sanayileşme sürecini ve haliyle “kentleşme” dediğimiz kavramı da değişime zorluyor. Mesela “kırsal alanların kentleşmesi” veya “kentsel alanların kırlaşması” gibi politikalar bugün birçok ülkenin gündeminde yer almakla kalmıyor ciddi bir baskı da kendini hissettiriyor.
Özellikle “Kentsel Rönesans” olarak tanımlanan yeni projelerde kent merkezlerine dair tanımların değiştiğine tanıklık ediyoruz. Tek bir merkezin tüm şehri kucaklaması ise bir noktadan sonra imkansız olacak. O halde ne yapmamız gerekiyor?
Bu hayati soruya yanıt arayanlardan birisi de Paris’teki Sorbone Üniversitesi’nden Profesör Carlos Moreno. “Bir şehri 15 dakikalık birimlere bölmek” düşüncesiyle yola çıkan Moreno, özellikle bisiklet veya yürüme mesafesine dikkat çekiyor. Şehirlerin tek bir merkez yerine, bölünmüş merkezlere dönüşmesini ve böylece insanların iş, ev, eğlence süreçlerini şehrin belirli bölgelerindeki yaşam alanlarında yaşamasını öneriyor. Peki bu kolay veya uygulanabilir bir yöntem mi? Kısmen evet!
İlk olarak hali hazırda var olan şehirlerde, özellikle başkentlerde, bu sistemi kurmak oldukça zor. Altyapıdan ulaşıma kadar birçok değişimin uzun zaman alması oldukça normal. Yani “15 Dakikalık Şehir” fikri bir bakıma hiç kolay değil. Ama uygulanabilir mi, diye sorguladığımızda oldukça mantıklı cevaplar alabiliyoruz.
Profesör Carlos Moreno, trafik veya kişisel zaman kaybı gibi sebeplerle insanların ya şehirlerden göç etmeye başladığına ya da insanların mutsuz olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle suç oranlarının artması, boşanma, bireyselleşme gibi olumsuz süreçler şehirlerin birer yaşam alanından çok cehenneme dönmesine neden oluyor. Eğer bu sistemler hayata geçirilebilirse işte o zaman şehirlerdeki yaşamın daha doğal ve sağlıklı olacağı ise Profesör Moreno’nun en büyük iddialarından birisi.
Şehri parçalara bölme fikrinin tümüyle sezgisel olduğuna dikkat çeken Moreno, özellikle bisiklet gibi kolay kullanılabilir araçların şehirlerdeki yeni mimari de mutlaka ön sırada olacağına dikkat çekiyor. Paris ise Moreno’nun konseptini hayata geçirmek için seçilen ilk pilot şehir olacak. Amaçsa Paris’i kaostan kurtarıp bölgelere ayırmak ve her bölgenin tek bir merkeze bağlı olması fikrini değiştirmek.
Elbette bu sistemde toplu ulaşım oldukça önemli bir noktada bulunuyor. Öncelikle şehrin farklı bölgelerine gitmek isteyen insanların raylı sistemler gibi daha güvenli ve sağlıklı seçenekleri olmalı. Ardından şehrin uzak bölgelerindeki ulaşımın ise ana yollar aracılığı ile yapılması gerekiyor. Böylece “banliyö” dediğimiz ama artık birer merkez halini alan bölgelere akan yoğun bir trafik olmayacak.
Yeni ulaşım yolları ise şehirlerin iş hayatından eğlenceye kadar birçok anlamda bölünmesini kolaylaştıracak. Örneğin medya dünyasının toplandığı bir şehir bölgesinde, o sektörde çalışan insanların yaşaması sağlanabilirse iş-ev arasındaki temel sorunlar ortadan kalkacak. Elbette zaman içerisinde her bölge kendi iç dinamiğini yaratarak bir konsept oluşturmuş olacak.
Profesör Moreno, kulağa bir hayal gibi gelse de çoğu ülkenin bu tip şehirleşme için adımlar atmaya başladığına dikkat çekiyor ve ekliyor: “Şehirleri değiştirmezsek biz değişeceğiz! Ve bu iyi bir değişim olmayacak!”
Kaynak
Ian Evenden, “Geleceğin Şehirleri”, Popüler Science Türkiye, Eylül 2022, Sayı: 125.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?