Renklerin Ötesi ve Dalgaboyları Bölüm 1

Temel olarak renk aslında bir çeşit enerjidir. Gözlerimiz, tüm evrimi boyunca belirli bir enerji aralığını algılamak üzere evrimleşmiştir. Bu aralıktaki farklı enerji bölümlerine renk adını veriyoruz. Renkleri bize gösteren yardımcı elemana da ışık diyoruz. Aslında her ikisi de iç içe kavramlar. Işık olmazsa renk olmaz, ışık aslında renklerden meydana gelir, gibi. Karanlık bir ortamda göremeyiz ve dolayısıyla cisimleri de ayırt edemeyiz. Buna rağmen eğer çok az ışığın olduğu ve zar zor görebildiğimiz bir odada olsaydık, bu sefer cisimleri belli belirsiz ayırt edebilirdik. Aydınlık bir oda ile aradaki fark, renkler olurdu. Yani ışığın çok cılız olduğu ortamlarda cisimlerin rengini göremeyiz, yalnızca varlıklarını sanki siyah beyazmış gibi kontrasttan ayırt ederiz. Bu deneyimi hayatınızda bir kez mutlaka yaşamışsınızdır. Yaşamadıysanız denemeye değer.

Renk konusunda birçok çalışma yapılmış olsa da işin fiziğine inerek kayda değer ilk çalışmaları yapan Isaac Newton’du. Cam prizmadan ışığı geçirince renklerine ayrıldığını keşfetti. Bu çalışmalarını Optik adlı eserinde detaylıca anlattı. Sonrasında yapılan ileri çalışmalar, ışık ve ışınım olaylarının bununla sınırlı olmadığını gösterdi. William Herschel 1800’de, kırmızı rengin bittiği yerde hala bazı enerji dalgalanmaları olduğunu ve termometrede bunun ortaya çıktığını keşfetti. Yaptığı keşif, daha sonralarda “kızılötesi” olarak isimlendirildi.

Gözlerimiz halâ çok kısa bir aralıktaki enerjiyi algılıyor. Fakat gelişen teknolojimiz sayesinde gözümüzle göremediğimiz tüm ışınım formlarını kontrol edebiliyor ve ihtiyaçlarımıza göre yönlendirebiliyoruz. Çevremizde gördüğümüz birçok teknolojik alet, ışınımın farklı çeşitlerine hükmediyor. Bu yazıyı okumanızı sağlayan internete, modeminiz aracılığıyla muhtemelen kablosuz olarak erişiyorsunuz. WiFi teknolojisi radyo dalgalarının bir çeşididir ve insanın ya da katı cisimlerin içinden geçebilir. Daha basit bir örnek vermek gerekirse neredeyse 70 yıldır dinlenen radyolar aslında elektromanyetik tayfın belirli bir bölgesini kapsayan ışınımın ta kendisidir.

Bununla birlikte de enerji artıyor ve kimyamızla etkileşime giren dalgalar meydana geliyor. Belirli bir enerji düzeyine kadar olan ışınım bize doğrudan zarar vermez. Örneğin onlarca yıl boyunca radyodan müzik dinleseniz de mutasyona uğramazsınız. Buna rağmen onlarca yıl cep telefonunuzu kulağınıza götürerek konuşursanız, olumsuz etkisini mutlaka yaşarsınız. Her ikisi de radyo dalgalarıdır, yalnızca maruz kalma süresine göre cep telefonunun zararı artabilir. Çünkü cep telefonu sinyalleri, radyo dinlerken meydana gelmeyen bir şekilde, vücudumuz ile etkileşime giriyor.

Ofiste ya da okulda birisinin sizi kolunuzdan tutup sürekli salladığını düşünün. Bir dakika sabretmez, “dur” dersiniz, aynı şey etrafımızda her an, atomik düzeyde olduğunda bu kadar hızlı tepki veremiyoruz. Bazen tüm günün yorgunluğunu akşam hissediyoruz. Özünde hepsi gözümüzün görmediği etkiler. Teknoloji hayatımızı kolaylaştırıyor, evreni daha iyi anlamamızı sağlıyor, hastalıkları iyileştiriyor, evet doğru. Fakat bunları ne düzeyde kullanacağımız bize kalmış. Yararlı halde kullanmak mı yoksa gerçekten gözün görmediğini, görmezden gelmek mi?