℃
Önümüzdeki 5 gün boyunca
GASTRONOMİ
Peynirin Zamandaki Yolculuğu
17 Oca 2023
Tatlılardan tuzlulara, sıcağından soğuğuna birçok yiyecekte vazgeçilmez tamamlayıcımız peynir… Hatta yemeklerin ana malzemesi olduğu da çoktur. Kahvaltıda, akşam yemeğinde, kaçamak gece atıştırmalarında, özenle hazırlanan yolluklarda daima o var. Hayatımızın çok farklı bir yerine oturttuğumuz, bir nevi kutsalımız olan peynir hakkında daha fazlasını bilmek ister misin?
1.5 Bardak
Dilimize Farsça’daki sütten yapılmış anlamına gelen ‘panir’ kelimesinden evrilerek geçmiş peynir. Bu enfes yiyeceğin tarihi epey de eski, milattan önce 5000 yıllarına kadar dayanıyor. En azından günümüz Polonya'sında ortaya çıkarılan, peynir yapımına dair eski bulgular bize öyle söylüyor. Ortaya ilk çıkışının ise Orta Asya, Orta Doğu ya da Avrupa olduğu tahmin ediliyor. Roma İmparatorluğu dönemiyle birlikte de peynirin yaygınlaşmaya başladığına inanılıyor. Tabi ki o zamanlar yiyecekleri saklamak için farklı yöntemler kullanılıyordu.Gıdaları koruyabilmesi nedeniyle koyun derisi ya da iç organları kullanılma oldukça elverişliydi. Midede saklanan sütün buradaki enzimler sayesinde mayalanması üzerine lor haline gelmesi peynirin ilk oluşumu hakkındaki öngörülerden yalnızca birisi. Evet, yani bu muhteşem lezzetin ardında çoğu güzel buluşun ardında olabildiği gibi ‘kazalar’ var. Başka bir rivayet de peynirin sütü tuzlama ve basınç altında tutma sonucunda ortaya çıktığıdır. Hayvan midesinde bekletilen sütün değişiminden yola çıkılarak da bu karışıma bilinçli olarak maya eklenmiş olabileceği sanılıyor.
Mısır'daki mezar yazıtlarında peynir yapıcılığına dair MÖ 2000'li yıllara ait kaynak bilgilere rastlanmış. Antik zamanlarda yapılan peynirin ekşi ve tuzlu olarak tarif edilmiş. O peynirle günümüz feta ve beyaz peyniri ile arasında benzerlikler olduğuna ilişkin tahminler var. Anlayacağınız bize açık açık “Peynir kesinlikte şurada, şu tarihte ve şu şekilde bulunmuştur” diyen bir kaynak şu an ne yazık ki yok. Peynir, tarihte her an, her yerde, her şekilde bulunmuş olabilir. Teorilerden bunu çıkarıyoruz. Üzerinde hemfikir olabileceğimiz tek bilgi ‘peynirin müthiş bir evrenselliğe sahip olduğu’ gerçeği bize kalırsa. Ortaya çıkışı tabiri caizse kısmi bir muamma olan peynirin, dünya üzerinde ortalama 3 bin çeşidi olduğunu biliyoruz. Belki de birçok farklı zamanda, peynirin birçok farklı çeşidi keşfedildiğinden bu bilgi karmaşası doğdu.
Peynirin Zaman Yolculuğu
Keşfinden çıkıp, yolculuğundan da bahsedelim peynirin biraz… Peynirin Avrupa kültürüyle birlikte yayıldığını söylemek mümkün. Doğu Asya kültürlerinde ve Kolomb öncesi Amerika'da ise adı neredeyse hiç duyulmamıştı, Akdeniz altı Afrika'daki kullanımı sınırlıydı. Sadece Avrupa, Orta Doğu, Hint altıkıtası ve ve bu kültürlerden etkilenen yerlerde şanı vardı peynirin. Önce Avrupa emperyalizminin daha sonra da Avrupa-Amerikan kültürünün ve yemeklerinin yayılması, peynirin dönüş noktası oldu. Dünyada giderek daha fazla bilinmeye ve popüler bir yiyecek olmaya başladı.
Ve kapitalizm peynir üretimine de el atar…
Peynirin üretimi ve yaygınlaştırılması için bir adım atılmalıydı ve bu adım ilk peynir üretim fabrikasının 1815'te İsviçre'de açılmasıyla atıldı. Ancak peynir üretiminde asıl sükse yaratan Amerika oldu. Bu başarının sırrının da komşu çiftliklerden gelen sütü kullanarak 1851'de peynir yapmaya başlayan mandıra çiftçisi Jesse Williams olduğu söylenir. Ancak peynirin mayasını üretmek de oldukça zordu ve bu yüzden 1860’larda seri peynir mayası üretimi başladı. Daha hızlı maya daha hızlı peynir ve daha çok tüketim anlamına geliyordu. İkinci Dünya Savaşı döneminde fabrikasyon peynir, el yapımı peynirin tacını elinden aldı elbette.
Peynir bugün dünya çapında en fazla üretilen ve tüketilen yiyeceklerden birisi. Tüm dünyada en sevilen ve satan çeşidi Mozarella olsa da, biz her türlü peynirin baş üstünde taşınmaya layık olduğunu düşünenlerdeniz…
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?