Ortanca: Rengarenk ve Gösterişli

Ortanca, Hydrangeaceae ailesinde bulunan Hydrangea cinsine bağlı bir çiçektir. Ana vatanı Batı yarımküre ile Doğu Asya’dır, ancak türlerin çoğu Doğu Asya’dan gelmedir. 70 civarı farklı çeşide sahip ortanca mavi, pembe, kırmızı, mor, yeşil ve beyaz renklerde çiçek açar. Bazı ortancaların baş kısmı oldukça büyük ve yuvarlaktır, bazılarında ise bu kısım daha küçük ve yassıdır. Yapraklarının şekli ise türüne göre farklılık gösterir.

Ortanca türleri arasında en öne çıkanı “büyük yapraklı ortanca” olarak da anılan Hydrangea macrophylla’dır. Ülkemizde de yaygın olan bu tür Japonya'ya özgüdür. Çiçekleri salkıma benzeyen Hydrangea paniculata ve kremsi beyaz çiçeklerden oluşan baş kısmıyla göz kamaştıran Hydrangea arborescens de diğer popüler türler olarak gösterilebilir.

Ortancanın sadece çiçekleriyle değil yapraklarıyla da ön plana çıkmasını isteyenler “meşe yapraklı ortanca” da denilen Hydrangea quercifolia türünü tercih edebilir. Koyu mor renkli çiçekleriyle dikkat çeken Hydrangea sargentiana, sarmaşık şeklinde büyüyen Hydrangea petiolaris ve “dağ ortancası” olarak da bilinen Hydrangea serrata türleri de ortancanın önemli türlerindendir.

Ortancalar çok hızlı büyüyen bitkilerdir, her yıl ortalama 60 cm veya daha fazla büyür. Çoğu çeşidi farklı yaşam koşullarına uyum sağlayabilir, ormanlık alanlardan sahil kenarlarına kadar birçok yerde yetişebilir.

Ortancaların birbirinden oldukça farklı yerlerde yetişebilmesinden anlaşıldığı üzere bu bitkiler birçok farklı toprak çeşidini tolere edebilir. Ancak en verimli şekilde büyüyebileceği toprak, humus bakımından zengin topraktır. Toprağın özellikleri sadece bitkinin büyüyüp gelişme sürecini değil çiçeklerin rengini de etkileyebilir. Örneğin, en yaygın türlerden biri olduğunu söylediğimiz Hydrangea macrophylla’nın hangi renkte çiçek açacağı toprağın pH değeri düzenlenerek değiştirilebilir. Bu değerin 6 veya daha düşük olduğu asidik topraklarda mavi çiçekler büyürken pH’ın 7 veya daha yüksek olduğu nötr ve alkali topraklarda pembe çiçekler yetişir. Bu durum tüm türler için geçerlidir, genel olarak söylemek gerekirse mavi ve mor ortanca elde etmek için pH değerini düşürmek, pembe ve beyaz ortanca elde etmek için pH değerini yükseltmek lazımdır.

Işık konusuna gelecek olursak ortancanın çok fazla gölgede kalması daha az çiçek açmasına neden olabilir. Ancak bu çiçekler kendilerinden daha uzun ağaçların oluşturduğu yarı gölge bir ortamda gayet iyi büyüyebilir, özellikle sabahları güneş alan bir ortanca çiçeğinin öğleden sonraki sıcaklarda yarı gölgede kalmasında bir sorun yoktur. Bununla beraber ortancalar doğrudan güneş ışığı altında da yaşamını sürdürebilir ama çok sıcak geçen yaz günlerinde fazladan sulama yapılması gerekebilir.

Ortancanın toprağının belli bir nem seviyesinde tutulması önemlidir. Ortancalar düzenli sulamaya ihtiyaç duyar, bu yüzden haftada 1 veya 2 kez güzelce sulanmalıdır. Her sulamada zeminin iyice suya doyduğundan emin olunmalıdır çünkü hafif bir sulama yapıldığında su bitkinin köklerine ulaşmayacaktır. Eğer ortancaları bahçede yetiştiriyorsanız ve bulunduğunuz yer hatırı sayılır bir miktarda yağış alıyorsa daha az sulama yapabilirsiniz.

Yazdan sonbahara dek çiçek açtığını gördüğümüz ortancalar, gösterişli ve göz dolduran çiçekleriyle bulunduğu her yeri kolayca renklendirebilen ve değiştirebilen bitkilerdendir. Bahçe ve balkonlarında bir çiçekle büyük bir fark yaratmak isteyenler için iyi bir tercih olabilir.