℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
TARİH
Nijerya İç Savaşı
20 Oca 2023
Afrika'da iç karışıklık denince, Batılı ülkelerin müdahale etmediği bir senaryo mümkün değil gibi gözüküyor. Ham madde ihtiyacının neticesi ''kara kıta'' ve diğer Üçüncü Dünya Ülkeleri'nde acıyı yürürlüğe sokarken zenginleşen Batı ve kaosa sürüklenen halklar ayyuka çıkıyor. İngiliz kolonyalizminden nasibini almış bir ülke de Nijerya olarak karşımıza çıkar. Yüzlerce kabilenin ülkenin demografik altyapısını oluşturmada payı oldukça büyük. 1960 yılında ülkeden çekilen İngilizler, demokrasi ve parlamenter sistem çatısı altında ülkenin doğal kaynaklarını özellikle petrolünü iç etmeye devam eder. Hristiyan, Müslüman, Animist birçok inanç mensubu milyonların bulunduğu ülke, günden güne çatışma eksenine kayar. Batı, bıraktığı boşlukta yeniden taraf olmaya geliyor; bir anlamda ''kabile savaşları'' devreye giriyordu. Nijerya'da yaşanan ve büyük kederlere sebep olan iç savaşın sebeplerine ve sonuçlarına, buyurun beraber göz atalım.
2 Bardak
Nijerya, günümüzde 120 milyona yaklaşan nüfusuyla kara kıta, Afrika'nın en büyük ülkesi konumundadır. Bizlere Nijerya denince aklımıza ilk olarak ülkemizde forma giymiş birçok Nijeryalı futbolcu geliyor: Uche, Amokachi, Yobo, Okocha, Osayi-Samuel ve sayamadığımız daha niceleri...Özellikle 90'lı yıllarda pompalanan magazin ve Televole kültürü, ülkemizdeki siyahi oyunculara da büyük ilgi gösteriyor; hatta döneminde Fenerbahçe'de oynayan Okocha'nın Nijerya'daki düğünü televizyonlardan canlı yayınlanıyordu. Bu ilginin yanında bir de gözden kaçırılan bir Nijerya gerçeği daha var sevgili okur. Batı'nın kolonileştirdiği ve sömürdüğü topraklardan bir tanesi de Nijerya. Oldukça kıymetli ham madde kaynaklarına sahip ülkede, en önemli gelir kapısı, ülke sınırlarında bulunan petrol kaynakları olarak dikkat çekiyor.
General Odumegwu Ojukwu
Sömürgecilik faaliyetlerinin hızlanmasıyla Batılı ülkeler tarafından pay edilen birçok Afrika toprağı gibi Nijerya'nın sömürülmesi ve kaynaklarının iç edilmesi de ''üstünde güneşin batmadığı ülke'' Büyük Britanya İmparatorluğu'na düşüyor. Bu sömürü, düzeni başkent Lagos'un 1681 yılında kolonizasyona uğramasına ve 19.yy'da da bölgenin tam manasıyla kontrol altına alınmasıyla devam etmiştir. 1960 yılında yönetimi Nijeryalı güçlere terk eden İngilizler, bir demokrasi şöleni havası estirmiş; fakat ilerleyen zamanlarda birbirine düşen kabileler ve ısrarla el konulan ülke kaynakları, durumun vahametini gözler önüne sermiştir. Art arda yapılan askerî darbelerle Nijerya'da savaş tamtamları çalıyor; kaynayan bir kazan misali Nijeryalı kabileler çatışmanın fitilinin ateşlenmesini bekliyordu.
Bu çatışma durumunun ortaya çıkmasında muhakkak ki ülkenin demografik yapısı çok etkili olmuştur. Bölgede ik yüze yakın kabile olduğu bilinirken çoktan aza doğru baskın kabilelerin oranlarını şu şekilde sıralamak mümkündür: Yorubalar %20, Hausalar %15,8, İbolar %14,8, Pöller %10,5 ve diğer kabileler. Öte yandan inaç temelli bir sıralama yaptığımızda ise şöyle bir tablo karşımıza çıkar: Müslüman %44, Hristiyan % 50, Animizm %6. Tablolardan görülüyor ki; ülke dini, etnik temelli bir ayrışmaya ve bir ihtilaf durumuna epey elverişli. Buradan sonucun illaki savaşa çıkması, kötücül bir bakış olabilirken farklılıkların daha önce birçok Afrika ülkesinde olduğu gibi burada da öne çıkarılması ve kamplaşma zemini hazırlanması ise Batılı güçlerin başvurduğu klasik ve acımasız bir yöntem olarak görülmelidir.
Nijeryalı Kabileler
Kongo, Somali, Liberya, Ruanda adı geçen ülkeler kamplaşmanın arttırıldığı, insanların etnisite ve inanç temelli birbirine düşürüldüğü acılı Afrika ülkelerinden yalnızca birkaç tanesidir. Nijerya'da iç savaş çığırtkanlığı ise;Müslüman Hausa kabilesi ile Hristiyan İbo ve Yoruba kabilelerinin birbirine düşmesiyle yükselir.Hristiyan-Müslüman kökenli bir çatışma ekseni, 1960'lı yılların ikinci yarısında ayyuka çıkar. 1967 yılında başlayan savaşta İbolar, ülkenin güneydoğusunda Biafra Cumhuriyeti adı altında bir ülke kurduklarını açıklarlar. Kuzeyden yürüyüş başlayan Nijerya güçleri, Fransa destekli Biafra Cumhuriyeti'yle yaklaşık 3 yıl sürecek bir savaşa tutulur.
Nijerya ülkesini başta İngiltere ve A.B.D desteklerken Biafra'yı destekleyen Fransızlar, sömürgeciliğin gereği olarak doymak bilmeyen arzuları neticesinde taraflarını seçiyordu. Savaş sırasında İbolar ve Hausalar ve Yorubalar'dan yüz binlerce insan katledilir. Her kabile gücü eline geçirdiğinde bölgesinde azınlıkta kalan kabileye bir anlamda soykırım uyguluyor; Batı'nın gözünü diktiği petrol neticesinde bir milyona yakın insan Nijerya İç Savaşı (1967-1970) sırasıda yaşamını kaybediyordu.
Nijerya'nın politik atmosferi, geçmişin bir mirası misali hala karışık. Radikal gruplar, ülkede cirit atarken bunlardan en vahşisi ve terörizme prim vereni Boko-Haram gibi duruyor. Çoğunluğu Müslümanlardan oluşan bu örgüt, Hristiyanlara yönelik eylemlerini sürdürürken IŞiD'le yakından temas etmeyi de ihmal etmiyor.Ülkemize ve dünyaya barışın egemen olduğu günlerin gelmesi dileğiyle, görüşmek dileğiyle sevgili okur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?