SİYASET
Komşunun Muhalefeti: SYRIZA
13 Tem 2023
2023 yılında Ege’nin iki tarafı da seçimlerle çalkalandı. Eskinin iktidarı yeninin muhalefeti SYRIZA ise hem yürüttüğü politikalar hem de eski lider Alexis Tsipras’ın istifasıyla Yunan gündemine oturdu. Yunan siyasetinde uzun soluklu bir nefes olmayı hedefleyen partiye gelin birlikte bakalım.
3 Bardak
Bu içerikte yer alan fikirler genel kanıyı değil, yazarın kendi kanaatlerini içermektedir.
SYRIZA (Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς – Προοδευτική Συμμαχία/ Radikal Sol Koalisyon-İlerici İttifak) ismi aslında sadece parti adının baş harflerinin birleşimi değil, aynı zamanda Yunanca ‘syrriza (σύρριζα)’ zarfına da atıfta bulunan bir kelime oyunu. Söz konusu zarf, kökenlerden anlamına geldiği gibi radikal anlamına da geliyor ve SYRIZA’nın parti politikalarıyla siyasi duruşunu özetliyor. SYRIZA’nın ortaya çıkış amacı da Yunanistan’da merkez-sol ile sol kanat arasında kalan vatandaşları toplamak ve onların politik sesi olabilmek.
2004’te kurulan ve sol cenahta yer alan partilerden oluşan bir koalisyon olan SYRIZA resmi bir parti olarak 2012’de sisteme kaydoluyor. Bugünün çok kutuplu dünyasında Avrupa Birliği’nin bütünleşmesi ve üyelerin entegrasyonunu destekleyen Pro-Avrupacılıktan yana olan SYRIZA, sosyal demokrat ve ilerlemeci bir bakış açısı sunuyor. SYRIZA, geçmişte tamamen sol cenah partisi olarak tanımlasa da son beş yıldır merkez-sola doğru kaymasıyla biliniyor.
SYRIZA’nın kökenleri Yunan solcularının 1990larda kurdukları bir toplulukta, Birleşmiş Sol Toplulukları Diyalogları (Χώρος Διαλόγου για την Ενότητα και Κοινή Δράση της Αριστεράς), atılıyor. Bu topluluk, farklı sol gruplarına hep birlikle sosyal güvenlik, neoliberal reformlar, emeklilik reformları, anti-terörist politikalar hakkında çalışmalarına fırsat verme amacı taşıyor ve 2002’de siyasi hayatta da beliriyorlar. Topluluk üyelerinden ve II. Dünya Savaşı kahramanlarından Manolis Glezos önderliğinde giderek belirginleşen topluluk zamanla SYRIZA’ya evrilirken aynı zamanda Synaspismos (Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας /Sol Hareketler ve Ekoloji Koalisyonu) ile de birleşme yoluna gidiyor. Synaspismos, AKOA (Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά/Komünist Ekolojik Sol Yenilenme), Yunan Komünist Partisi (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας)birleşiyor ve 2004’te ortaya Radikal Sol Koalisyonu çıkıyor. 2006’da koalisyonu gençlere açma kararı veriliyor, hatta dönemin başkanı Alekos Alavanos bu duyuruyu yaptıktan sonra Alexis Tsipras önderliğinde gençler parti kademelerinde görev almaya başlıyor.
SYRIZA’nın asıl görünürlük kazandığı dönem ise Alekos Alavanos’un bir kere daha aday olmayı kabul etmediği zamana tekabül ediyor. Yeni bir lider başa geliyor: Alexis Tsipras. Tsipras’ın başa gelmesiyle SYRIZA’nın oyları yüzde 18 artıyor, Yunan solu için daha önce görülmemiş bir durumdan bahsediyoruz, sevgili BOBOscope okuyucuları. 2012 seçimlerinde genel bir başarı yakalayan parti, Yeni Demokrasi (Νέα Δημοκρατία) partisi çoğunluğu alırken muhalefete geçiyor. Zaten son on beş yıldır Yunan Parlamentosu Yeni Demokrasi ve SYRIZA arasında sürekli bir koltuk dönüşümüyle geçiyor, sevgili okurlar.
2015 yılına geldiğimizde bu sefer çanlar Yeni Demokrasi için çalıyor. Kemer sıkma politikalarına karşı tavrıyla bilinen SYRIZA bu sefer Yunan Parlamentosu’nda 300 koltuk kazanarak iktidar partisi haline geliyor. SYRIZA’nın seçim galibiyeti Avrupa’nın dört bir yanında tebrik edilirken, bir yandan da tepki topluyor. Hatırlarsınız, sevgili okuyucular, Yunanistan ancak 2018 yılında kontrole alınabilmiş şiddetli bir ekonomik kriz yaşamış ve Avrupa Birliği’nden yardım üstüne yardım almıştı. Yeni Demokrasi’nin yerine SYRIZA seçildiğinde Alman bürokrat Hans Peter Friedrich’in, “Yunan halkı istedikleri partiyi seçme özgürlüğüne sahip tıpkı bizim Yunan ekonomisini desteklememekte özgür olduğumuz gibi.”demesi Yunanistan’da hezeyan yaratıyor. SYRIZA’nın, Avrupa Birliği’ne karşıt olduğuna dair pek çok spekülasyon çıkınca, Tsipras herhangi bir “Grexit” planı olmadığını, Yunanistan’ın AB’nin bir parçası olarak kalacağına ancak boyunduruk altına girmeyi reddettiğine dair açıklamalar yapıyor.
2015-2019 arasında ülkeyi yöneten SYRIZA’nın en büyük problemi sahiden de kemer sıkma politikaları… Her ne kadar bu politikalardan uzak durmaya çalışsa da Yunanistan ekonomisinin yaşadığı kriz politikayı gölgelediğinden SYRIZA radikal sol duruşundan ödün vermek zorunda kalıyor. Konulan vergiler, getirilen sınırlamalar öyle bir hal alıyor ki Yunan çiftçileri, parlamentoyu traktörlerini Atina’ya sürmekle tehdit ederken eczaneler kepenkleri indiriveriyor. Her ne kadar Tsipras, 2018’de Yunan ekonomisinin düze çıktığını gururla açıklasa da 2019 seçimlerinde SYRIZA iktidar konumunu kaybederek muhalefete düşüyor ve Kyriakos Mitsotakis önderliğinde Yeni Demokrasi Partisi başa geçiyor.
2019-2023 arasını muhalefet partisi olarak geçiren SYRIZA, 2023 seçimlerinde deyim yerindeyse ezici bir yenilgi alıyor. Her ne kadar ana muhalefet konumunu korumayı başarsa da hem oyların düşmesi hem de parlamentodaki koltuk sayısının hatırı sayılır ölçüde azalması yüzünden oklar, parti lideri Alexis Tsipras’a çevriliyor. 29 Haziran 2023’te Tsipras istifasını verince, SYRIZA için yeni bir dönem açılıyor: Yeni lider arayışı. Eylül’de yapılacak kongrede kimin seçileceği hala belli olmamakla birlikte SYRIZA’nın gündemi hem partiye iktidar konumunu geri kazandıracak hem de Yunanistan’da tekrar sol rüzgarları estirebilecek bir isim bulmak.
Sözün özü sevgili BOBOscope okuyucuları… Komşunun muhalafeti SYRIZA’da taşlar ne zaman yerine oturacak bilmiyoruz fakat yıllardır siyasette aktif rol oynayan ve ayan beyan sol cenahta yer alan bir parti olmak hiç kolay değil. Özellikle Yunan Ortodoks Kilisesi gibi ülkede son derece etkili bir kurumun hazzetmediği bir parti olup Yunan Parlamentosu’nda iktidarı elde tutmak, yetmezmiş gibi bir de ekonomik krizlerin şaha kalktığı bir dönemde ülkeyi düze çıkarmak için persona non grata olmayı kabullenmek hiç kolay değil, sevgili okuyucular. Bu noktada SYRIZA’nın Yunanistan için temiz bir soluk olduğu ancak SYRIZA politikalarının ekmeğini Yeni Demokrasi’nin yediği de açıkça görülen bir gerçek… SYRIZA iktidar konumuna yeniden yükselir mi bilemiyoruz fakat radikal sol partilere duyulan ihtiyacın, Pers-Yunan Savaşları sırasında Spartalı Leonidas’a duyulan ihtiyaç kadar yoğun olduğu konusuna katılmamak elde değil. Gelişmeleri takipte kalıp, sizlerle paylaşmak dileğiyle…
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?