Kızıl Sincap: Sevimli ve Hareketli

Bilimsel olarak “Sciurus vulgaris” şeklinde adlandırılan kızıl sincaplar, Sincapgiller (Sciuridae) ailesine mensuptur. Yaşamını sürdürebilmek için ormanlık alanlara ihtiyaç duyar. İğne yapraklı, geniş yapraklı ve karma ormanların bulunduğu yerlerde karşınıza çıkabilir. Doğal ortamlarındaki ömrü de 6 seneye kadardır.

Kızıl sincapların kırmızı-turuncu renkteki tüyleriyle ön plana çıktığını söyledik ancak aslında tüyleri parlak kızıldan koyu kahverengiye kadar uzanan geniş bir renk skalasına sahiptir, kış geldiğindeyse griyi andıran bir renge bürünür.

Kış aylarında kızıl sincapların kulakları üzerinde tüy tutamları oluşur ve yaz başladığında bu tutamlar ortadan kaybolur. Kuyruğu da bayağı dikkat çekicidir, fırça gibi duran bu kuyruğun uzunluğu neredeyse sincabın vücuduna denktir.

Kızıl sincaplar zamanının çoğunu ağaçlarda geçirir. Ağaçlar sadece yaşam alanı olarak değil, besin kaynağı olarak da onlar için oldukça önemlidir. Kızıl sincapların öğünleri genel olarak yemiş ve tohumlardan oluşur. Sincaplarımız özellikle çam tohumundan çok hoşlanır ancak karaçam ve ladin tohumları ile fındığa da hayır demez. Meyve, ağaç kabuğu, liken ve mantarlar da diğer tercihleri arasındadır. Nadir de olsa yavru kuş ve yumurtaları da tüketebilir.

Kızıl sincaplar sonbaharda kış için hazırlık yapmaya başlar, yemiş ve tohumları gömerek saklar. Tüm kışı geçirmelerine yetecek kadar besin aramakla meşgul oldukları için sonbahar ayları kızıl sincapları görmek için en iyi zamandır. Ağaçların arasında hoplayıp zıplayan bu sevimli varlıkları fark etmek için gözünüzü iyice yukarılara dikmeniz ve ağaçlardaki herhangi bir ani hareketi fark edecek kadar dikkatinizi vermeniz gerekir.

Çiftleşme dönemi geldiğinde erkek kızıl sincaplar, dişi kızıl sincapları takip etmeye başlar. Ağaç dalları arasında süren uzun kovalamacaların ardından çiftleşme gerçekleşir. Dişi kızıl sincaplar genellikle birden fazla erkek kızıl sincap ile çiftleşir.

Doğan yavrular ağaçların çok yüksek noktalarında bulunan yuvalarda yaşar. Kızıl sincaplar bu yuvaları ince dallardan yapar ve yosun ve yaprak gibi daha yumuşak malzemelerle kaplar. İlkbaharda doğan yavruların sayısı 6’ya kadar ulaşabilir. Yaklaşık 10 hafta süren bir büyüme evresinden sonra yavru kızıl sincaplar kendi besinlerini kendi arayabilecek noktaya gelir.

Gelelim kızıl sincapların hangi ülkelerde yaşadığına. Kızıl sincaplar İngiltere, İrlanda ve Batı Avrupa’dan Rusya, Moğolistan ve Kuzeybatı Çin’e kadar geniş bir alanda hayatını devam ettirebilir.

Kızıl sincapların Birleşik Krallık’taki varlığına ise özellikle değinmek gerek. Önceleri kızıl sincaplara ülkenin tamamında rastlayabilirdiniz ancak gri sincapların getirilmesiyle birlikte bölgedeki kızıl sincapların büyük bir kısmı yok oldu. Şu anki kızıl sincap nüfusu İskoçya, Kuzey İngiltere ve Galler’in bazı bölgeleri ve İngiltere'nin güney kıyısındaki küçük adalar ile sınırlı durumda. Kızıl sincapların İrlanda’nın çoğu yerinde de yaşadığı bilinir ancak oradaki varlıklarının da giderek azaldığı söylenebilir.

20. yüzyılın başlarında İngiltere'ye getirilen gri sincaplar, kızıl sincapların besin kaynağını azaltmış ve baskı oluşturarak üreme sıklıklarının düşmesine sebep olmuştur. Üzerine ormanlardaki tahribat da eklenince kızıl sincapların sayısı azalmış ve gri sincaplar bölgedeki kızıl sincaplara baskın gelmiştir. Kendilerinin bağışıklık kazandığı ancak kızıl sincaplar için ölüm anlamına gelen sincap çiçeği virüsünü taşımaları da bu rekabette öne geçmelerinde etkili olmuştur. 

Gri sincapların nasıl kontrol altına alınacağı ve kızıl sincapların nasıl korunacağı bir süredir İngiltere'nin gündemindeki konulardan biridir. Dünyanın geri kalanındaki sayıları endişe verici olmasa da İngiltere, Galler ve İskoçya'da nesli tükenme tehlikesi altında bulunan kızıl sincapların varlıklarını sürdürebilmeleri için bazı kurum ve kuruluşların çeşitli çalışmalar yürüttüğünü biliyoruz. Dileriz bu çalışmalar ağaçların tatlı ve enerjik dostu kızıl sincaplarla ilgili endişelerimizin giderilmesini sağlar.