℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
TARİH
Kayıp Babil Bir Efsane mi?
23 Oca 2023
Babil gelmiş geçmiş tüm şehirlerin en ünlüsü, en bilineni! Birçok insana göre de uygarlığın kayıp başkenti. Peki bu anlatılanlar gerçek mi? Babil anlatıldığı kadar görkemli mi? Tarihçilerin ve arkeologların gözünden dünya tarihinin en meşhur efsanesi olan “Kayıp Babil” dünyasına kadim bir yolculuk yapıyoruz.
3 Bardak
Babil, hepimizin bildiği Mezopotamya’nın göbeğinde şahlanan bir şehir. Büyük İskender’den Kral II. Nebukadnezar’a kadar birçok hükümdarın gözdesi olması bir yana, en görkemli zamanlarını Kral Hammurabi zamanlarında yaşar. Tarihler ise MÖ 1790’ları gösteriyordur. Önceleri küçük bir şehir olan Babil, zaman içerisinde şahlanır ve Babil İmparatorluğu olarak anılmaya başlar.
Hafızamızı tazelediğimiz zamansa Babil ile ilgili karşımıza birçok anlatı çıkar. Mesela binlerce yıl önce, Babil şehrine yolumuz düşseydi sedir ağaçlarıyla kaplı muhteşem yollarında yürüyecek ve ardından Babil’in Asma Bahçelerine tanıklık edecektik. Fısıltılar başlayacaktı hemen sonra; “Babil’in meşhur kulesi göğe kucak açıyor!”
Birçok tarih kitabında da okuyacağımız gibi Babil’in asma bahçeleri kadar dünya kültür tarihine iz bırakan diğer önemli özelliği meşhur Ziggurat Kulesi’dir. Aslında, bu kadar erken bir uygarlığın oldukça masraflı ve zor bir inşaatı neden yaptığının sorusu basittir: Astronomi! Gökyüzünü, yıldızları, Güneş ve Ay’ı kültürlerinin bir parçası haline getiren Babil halkının, hiç şüphesiz bu muhteşem kulesi de sadece bir güç gösterisi değildi. Onlar, yeryüzü ile gökyüzü arasındaki engelleri kaldırma çabasına özel bir anlam yüklüyordu.
Babil gibi bilimle, sanatla ve mimari ile hafızalara kazınan şehrin nerede olduğu ise uzun süre bilinemedi. Herkes kendine aynı soruyu soruyordu: “Babil bir efsane mi, yoksa gerçekten böylesine görkemli bir şehir gerçekten var oldu mu?” Ne de olsa Mu, Atlantis gibi çok sayıda efsanenin kulaktan kulağa yayıldığını hepimiz biliyorduk.
Birkaç kalıntı, resmi belge ve sözlü kültürden izlere rağmen Babil şehrinin izlerine 1916 yılına kadar rastlanamadı. Ancak yeni bir yüzyılın eşiğindeki Dünya’ya kısa sürede bir haber yayıldı. Evet, Mezopotamya bölgesindeki bir kazıda, kayıp Babil şehrinin kalıntıları ortaya çıkarılmıştı! Muhteşem bir haberdi bu! Bir efsanenin gerçeğe dönüşme haliydi! Ama bir sorun vardı. Üzeri toprakla kaplı şehir öylesine yıkık ve kötü bir haldeydi ki ne meşhur kuleden ne de asma bahçelerden iz vardı.
Tarihçiler ve arkeologlar aynı soruyu sormaya başladı: Büyük İskender’in gözde metropolü ve birçok kralın hayallerini süsleyen Babil, sahiden de bir efsaneden mi ibaretti?
Öncelikle Babil isimli bir şehrin varlığından kesinlikle eminiz. Kazılardan elde edilen bilgilere göre kente girilen kapılardan İştar’ın, büyük Nin Makh Tapınağı’nın, şehri koruyan ve sarıp sarmalayan dev surların, Alay Yolu dedikleri görkemli bağlantı yolunun, Kral Nebukadnezar Sarayı’nın ve kalabalık çarşısının var olduğunu biliyoruz.
Babil Kulesi peki; o neredeydi? Öncelikle şehirde yapılan kazılarda ve elde edilen bazı bilgilerde yaklaşık 90 metre yüksekliğinde ve 7 katlı bir kuleden bahsedilir. Ziggurat isimli bu kule kademeli olarak yükseliyor, tepesindeki yapıda çok önemli bir tapınak bulunuyordu. İşte gümüş, altın, taş, köknar ve çamdan inşa edilen Ziggurat’ın Eski Ahit veya binlerce efsaneye konu olan meşhur Babil Kulesi olup olmadığını maalesef bilmiyoruz.
Bilimsel araştırmalar bu kulenin çok görkemli olduğundan ve gökyüzüne doğru yükselirken insanları çok etkilediğinden emin. Ancak sonrası; tam bir muamma!
Öte yanda yine Babil ile özdeşleşen meşhur Asma Bahçelerin varlığını sorguladığımızda ise yine elimizde somut bir belge ya da kanıt yok. Bugüne kadar insan eliyle yapılan en görkemli yapı unvanını taşıyan ve Dünya’nın Antik 7 Harikası olarak yüzyıllarca zirvede kalan bu asma bahçeler nerede? Kötü haber; bilmiyoruz!
Sanılanın aksine elimizde bu bahçelerin olduğuna dair bir kanıt yok. Örneğin Babil kentine gittiği bilinen Heredot’un “Tarih” kitabında böyle bir bahçeden hiç söz edilmiyor. Yine dönemin diğer yazılı kaynaklarına bakınca da hepimizi büyüleyen bu bahçelere rastlamıyoruz. Efsaneden vaz mı geçiyoruz, diye düşünebilirsiniz. Tabi ki Hayır! Hala, tarihçiler arasında şiddetli tartışmalar sürüp giderken bazı teoriler de karşımıza çıkıyor.
Bazı tarihçiler, Asma Bahçelerin Heredot’un ziyaretinden sonra yapıldığını savunuyor. Çünkü bu denli görkemli, sulama sistemlerinden çöldeki berekete kadar göz kamaştıran bir bahçe sisteminin Heredot tarafından fark edilmemesi imkansız. Yahut Heredot’un bunu kitabına eklememesi mümkün değil.
Başka bir grupsa Babil Bahçeleri olarak bilinen bu özel yapıların, Babil şehrinde değil de Ninova isimli başka bir şehirde inşa edildiğini savunuyor. MÖ 700’lü yıllarda, Asur kralı Sanherib’in bu muhteşem bahçeleri yapmak için Ninova’yı seçtiğini ve Babil İmparatorluğu adı altında anılarak “Babil’in Bahçeleri” unvanını kazandığını düşünüyor.
Meşhur Babil Kulesi ve Asma Bahçeler açısından baktığımızda, evet, Kayıp Babil kentine dair efsanelerin birer anlatı olarak kaldığını görebiliyoruz. Ancak bu durum, Babil gibi gösterişli bir uygarlığı çöpe atmıyor. Aksine bilim ve tarih dünyasındaki birçok uzman, Babil’in dünyanın kaderini değiştiren şehirlerden birisi olduğunu ısrarla savunmaya devam ediyor.
Bazı örnekler vermek gerekirse matematik ile başlayabiliriz. Babil’in bir günlük zamanı, tıpkı günümüzdeki gibi “60 saniye = 1 Dakika” ve “60 Dakika = 1 Saat” olarak böldüğünü, bu birimlerin de günümüzdeki zaman döngüsünü etkilediğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Ayrıca geometrinin şahlandığı dönem olarak da Babil’i gösterebiliriz.
Yine eldeki kanıtlara bakarak Babil kentindeki birçok astronomun, gelişmiş matematik ve geometri bilgisi ile gezegenlerden yıldızlara, Ay’ın evrelerinden tutulmalara kadar günümüzdeki astronominin temellerini attığını söyleyebiliriz. Astronominin bilimsel olarak doğuşu deyim yerindeyse Babil ile başlar.
Ayrıca tıp alanında Babil’in inanılmaz ileri bir noktada olduğunu, ilaçlardan tedavi yöntemlerine kadar gelişmiş bir medeniyeti işaret ettiğini biliyoruz. Özellikle sulama sistemi, şehir planlaması ve dokuma gibi konularda Babil’in erken dönem Mezopotamya’nın ve tüm dünyanın öncüsü olduğu kesin.
Tüm bu bilgiler ışığında başta sorduğumuz soruyu tekrar edebiliriz: “Kayıp şehir Babil bir efsane mi?” Vereceğimiz cevap efsanelerdeki kadar görkemli ama son derece gerçek bir şehir! Asma Bahçeleri veya meşhur Babil Kulesi hakkında somut bilgilere sahip olmasak da bu durum Babil’in muhteşem özelliklerini gölgede bırakamıyor.
Bugün, yıkıntılarla örülü bir şehir olarak karşımıza çıkan ve birçok belgeye ulaşamadığımız Babil, eğer MÖ 1.000 yıllarında yaşasaydık ihtişamıyla bizi büyülerdi kesinlikle! Kısacası kayıp, gizemli ve destansı Babil asla bir efsane değildi. Böyle bir şehir gerçekten de var oldu. Sadece küllerinden yeniden doğacağı günü bekliyor ve toprak altında, keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda sırra gebe…
Kaynak
Robert Jones, “Babil: Kayıp Uygarlık”, All About History Türkiye, Ocak-Şubat 2021, Sayı: 2.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?