GASTRONOMİ
Her Yemeğe Deva: Barbekü Sos
Barbekü sos severleri buraya doğru alıyoruz! Izgara et sevdalılarını hiçbir yerde yalnız bırakmayan, her türlü yemeğe eşlik eden bu sosa kim hayır diyebilir ki? Patatese, salataya, tavuğa, hamburgere, pizzaya ve daha nice lezzete tutam tutam döktüğümüz barbekü sos, hiç kuşkusuz damak tadı düşkünlerini bir dakika bile yalnız bırakmıyor, hem de yüzyıllardır… Gelin bu lezzetin tarihine minik bir yolculuk yapalım. İşte barbekü sosun tarihçesi!
Yayın Tarihi :14 May 2022
Süre :2 Bardak
Barbekü sos veya kısaltılmış adıyla BBQ sos; biftek, pirzola, köfte, tavuk gibi ızgarada pişirilmiş etlerde kullanılan ekşili bir sos. Salça, sirke, mısır nişastası, mayonez, melas şekeri, kırmızı et, kemik, kemik iliği, sarımsak, karabiber ve tuz karışımından üretilse de, yapımı farklılık gösterebiliyor. Ekşi tatlı bir lezzete sahip BBQ’yu evde yapanı da var, marketten alanı da. Her ne şekilde olursa olsun içine girdiği yiyecekleri fazlasıyla lezzetlendiriyor. Bugün belki de en fazla tüketilen soslar arasında ilk sıralarda yer alan barbekü sos, fast food zincirlerinin de vazgeçilmezi. Özellikle patates ile muhteşem bir uyum yakaladığını söylemek mümkün. Üstelik muazzam kıvamı iştah açan rengi ve harika lezzetiyle “en kadim sos” unvanını elinde bulunduran BBQ sosun yüzyıllardır tüketilmeye devam ediyor. O halde bu yolculuğun en başına gidiyoruz.
Barbekü, yüzyıllardır damaklarımızı şenlendirdiği gibi sofralarımızın da vazgeçilmezi olmayı başarıyor. Henüz ortada bir sos yokken bile, barbekünün harika bir lezzet olduğunu söylemek mümkün. Böylesi bir lezzetin popülerleşmesi Amerikan kolonilerine kadar uzansa da, barbekü sosunun tarihi bir miktar daha farklı. BBQ sosa ilk kez 17. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait olan Kuzey Amerika'nın doğu kıyısında kurulan 13 koloniden sonra rastlanıyor. Her koloninin birbirinden farklı özellikleri olduğu için soslar da çeşitlilik gösteriyor. Tamamen farklı çeşnilerle hazırlanan birbirinden güzel barbekü sosları var; ancak en temelde aşçıların mangalda eti tatlandırmak için limon suyu ve biber kullandığı söyleniyor. Bu tarifin kökeni, etlerin misket limonu ile geleneksel olarak lezzetlendirildiği Afrika’ya kadar ulaşıyor.
18. ve 19. yüzyıla gelindiğinde ise barbekü sosunun tarifi bir miktar değişikliğe uğruyor. Sosun içine giren farklı malzemeler, tadını da çeşitlendirerek lezzetlendiriyor. Ana malzemenin sirke olduğu bu dönem tarifleri yanına tuzu, biberi ve hardalı katıyor. Bir arada harika bir uyum yakalayan bu malzemeler, dönemin barbekü soslarına da damga vuruyor. Bu yüzyıllar boyunca yemek kitaplarında da yer alacak BBQ sos hem İngiliz hem de Fransız literatürüne çoktan giriyor. Bir tür barbekü sosu olan ve Güney Carolina hardal sosu olarak bilinen dönemin ünlü sosu, Alman yerleşimcilere kadar uzanıyor.
Günümüzde bildiğimiz ve popülerleşen şekilde barbekü sosu ise 20. yüzyılda ortaya çıkıyor. Mutfaklardan fabrikalara geçiş yapan lezzet, her ne kadar özgünlüğünden bir miktar sıyrılsa da tüm dünyanın tanıdığı harika bir “yemek yancısına” dönüşüyor. Atlanta merkezli Georgia Barbecue Sauce Company, 1909'da barbekü sosunu ticarileştiren ilk şirket olarak tarihe geçiyor. Böylesi lezzetli bir sosu tüm dünyaya tanıtan bu gelişme, ardı arkası kesilmeyen bir üretime de ön ayak oluyor.
1940 yılında hepimizin yakından tanıdığı Heinz, barbekü soslarını şişede satan ilk şirket olarak dahiyane bir atılım yapıyor. Sonuçta şişe her evin dolabında bir BBQ sosun bulunması anlamına geliyor. Yüzyılın ikinci yarısında, daha fazla şirket, çeşitli tatlarda barbekü sosu sunmak için pazara adım atsa da bir diğer ünlü şirket General Foods’un gizli tarifli "Open Pit"i, tüm sosların arasında en çok ilgi çeken BBQ sos oluyor. Ballı, cevizli, soğanlı, tatlı baharatlı gibi pek çok barbekü sos çeşidi sunan şirket, alanında da anından söz ettirmeyi başarıyor. Gizli tariflerini ise merak eden çok. Ardından 1960’larda Kraft Foods’un barbekü sosları pazara giriyor. Aklınızdaki soruyu tahmin edebiliyoruz; ancak emin olun hiçbir şeye geç kalmıyorlar. Yoğun reklamlarla pazar lideri olmayı başaran şirket, BBQ sosun en önemli temsilcilerinden biri olmayı başarıyor.
Bugün herhangi bir fast food zincirinde sipariş verdiğimizde, tahmin ediyoruz ki pek çoğumuzun aklından şu kelimeler çıkıyor: “Bir tane de barbekü sos lütfen” Acı, tatlı, ekşi, tuzlu gibi her tadı içinde bulabileceğimiz, deyim yerindeyse lezzet bombası barbekü sosları, sanıyoruz ki tadını yüzyıllık geçmişinden alıyor. E ne diyelim bize de yemek düşüyor, şimdiden afiyet olsun!
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK BENZER İÇERİKLER
Yukarı Kaydır