℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
BİYOGRAFİ
Hayal Gücünün Kimyageri: Franz Sedlacek
31 Oca 2023
Her sanat dalında bugüne ulaşan o kadar büyük bir bilgi ve eser yığını var ki sanat tarihine belirlediğimiz bir sanat dalı ve akım özelinde baksak dahi gözden kaçırabileceğimiz sayısız önemli isim olacaktır. Yakın zamanda tanıştığım hakkında hiçbir şey bilmediğimi gördüğüm ressam Franz Sedlacek’in eserleri ve hayat hikâyesi benim için bu ilgi ve bilgi alanının genişliğini bir kez daha kanıtladı. Belki tanıyanları vardır ama tanımayanlar için sanat geçmişinin ve kayboluş hikâyesinin bir kez daha anlatılması gerektiğini düşünüyorum. Avusturyalı ressamın yaşadığı dönem, hikâyesini ve sonunu doğrudan etkileyen dramatik bir tecrübeye dönüşmüş.
1.5 Bardak
Sedlacek 1891 yılında Breslau’da dünyaya gelmiş. O dönem Almanya sınırları içinde olan, bugün Polonya’da yer alan (Wroclaw) şehir dünya savaşları döneminin karmaşık atmosferinin yaşandığı coğrafyada yer alıyor. Ailesiyle birlikte 1897 yılında Linz’e taşınan Sedlacek, 1911 yılında buradan da ayrılıp üniversite okumak için Viyana’ya yerleşiyor. Bir süre mimarlık ve kimya eğitimi alan sanatçı küçük yaşlardan itibaren ilgi duyduğu resim sanatına öğrencilik döneminde ağırlık verme imkânı buluyor. Kariyerinin başında bazı süreli yayınlarda karikatür de çizen sanatçının karakalem, mürekkep ve pastel çizimlerle başlayan hikâyesi yağlı boyayla kalıcı eserler verdiği ustalık dönemine doğru evriliyor.
Sedlacek’in iki dünya savaşı arasındaki dönemin önemli ressamlarından biri olarak tanımlanmasında cephede görev almasının önemli bir etkisi var. Birinci Dünya Savaşı’nda göreve çağrılması nedeniyle öğrenciliği sekteye uğrayan Sedlacek, döndükten sonra yaptığı çizimlerde aslında dönemin politik atmosferine atıfta bulunuyor. Yeni Nesnellik ve Yeni Romantizm akımlarının etkisinin gözlendiği çizimlerine dair “çalışmalarımda çağdaşlarımla ilgili düşüncelerimi renkler aracılığıyla anlatmasam toplama kampına gönderilirim” cümlesi tartışılan duruşuyla ilgili bir ipucu verebilir.
Tartışılan duruşu diyorum çünkü Sedlacek’in trajik hikâyesi İkinci Dünya Savaşı’nda bir Nazi askeri olarak son buluyor. O dönem eli silah tutan tüm erkeklerin zorunlu olarak yerine getirdiği askerlik görevinden memnun olmadığını yukarıdaki ifadesinden anlayabiliyoruz. Bu yüzden Nazilerin görüşlerini ve idealini paylaştığını söylemek pek mümkün değil. Zaten çizimlerindeki karanlık atmosfer de iki savaş arası dönemin karanlığını ve faşizmin gitgide artan etkisini bize aktarmaya çalışıyor. Bu yüzden Sedlacek’in 1945’teki kayboluş hikâyesi iki şekilde değerlendiriliyor.
İkinci Dünya Savaşı’nda cepheye tekrar çağrılan Sedlacek Stalingrad, Norveç ve son durağı olan Torun’da görev yapıyor. 1 Şubat 1945’te Torun’da kaybolduğu resmi olarak açıklanıyor. Sedlacek’in öldüğüne dair hiçbir bulgu yok ve bedenine ulaşılamıyor. Bu durum ideallerini benimsemediği düşünülen Nazi rejiminden kaçmış olabileceği iddialarını da beraberinde getiriyor. 1972 yılında resmi olarak öldüğü kabul edilen sanatçı bu tarihe kadar kayıp olarak kabul ediliyor. Yani ikinci ihtimal geç de olsa kabul edilen ve herhangi bir kanıta erişilemeyecek feci bir ölüm yaşadığı üzerine.
Sedlacek’in bu trajik hikâyesi ve aslında iki dünya savaşı arasına sıkışmış kısa ressamlık tecrübesi çok sayıda ödül ve sergiyle taçlandırılmış. 1920’den itibaren sadece Avusturya’da değil farklı ülkelerde de karma sergilerde ve özel koleksiyonlarda resimleri sergilenen sanatçının 1933, 1935 ve 1937 yıllarında Avusturya Devlet Ödülü’ne layık görüldüğü biliniyor.
Viyana’da hem Viyana Sanatevi’nin (Künstlerhaus Wien) hem de buradan ayrılan sanatçıların kurduğu ve kurucuları arasında Gustav Klimt’in de olduğu Avusturyalı Sanatçılar Birliği’nin (Vienna Secession) üyelerinden biri olan Sedlacek, Technical Museum’da yöneticilik de yapıyor ve özellikle 1930’ların en önemli Avusturyalı ressamlarından biri olarak kabul ediliyor. Sanatçının politik duruşuyla ilgili olarak Vienna Secession üyeliği de bir değerlendirme kriteri olabilir zira bu birlik Nazi rejimi tarafından dekadan olarak tanımlanıyor ve binası yıkılıyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında bina tekrar inşa ediliyor elbette.
Tüm bu hikâyede Sedlacek karanlık mekânlar, distopik manzaralar, etkileyici ışıklandırmalar ve yapı bozan karakterler yarattığı kasvetli tarzıyla etkileyici bir şekilde kendini gösterip sessiz sedasız ortadan kaybolmuş bir isim. Biyografisi için karıştırdığım kaynakların bazılarında karşılaştığım “hayal gücünün kimyageri” tanımlaması ona en uygun tanım herhalde.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?