℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
İLİŞKİLER / CİNSELLİK
Hangimiz Sevmedik Çılgınlar Gibi: Fictoseverlik ve Fictoseksüellik
20 Mar 2023
Uğurlarında fandom (hayran grubu) sayfaları açılan, fanfiction (hayran hikayeleri) yazılan, Youtube videolarında saatlerce tartışılan, sosyal medyada popüler postlara konu olan kurgusal karakterlere hepimiz aşinayız. Dijitalleşme çağında giderek görünürlük kazanan meselelerden biri de tam olarak bu kurgusal karakterlerle alakalı. Fictoseverlik olarak isimlendirilen bu yönelim, kurgusal karakterlere duyulan ilgi, tutku, aşk gibi duyguları kapsıyor. Eğer sizde Bay Darcy için ölüp bittiyseniz, Kont Vronsky sevdasıyla yanıp tutuştuysanız gelin bu yönelimi beraber inceleyelim.
3 Bardak
Fictoseverlik aslında literatüre yeni giren bir kavram. Yunanca philos (aşk, sevgi) ve İngilizce fiction (kurgu)kelimelerinden oluşan bu kavram kurgusal karakterlere duyulan aşkı, ilgiyi veya tutkuyu anlatıyor. Kendi içinde farklı şekillerde de sınıflandırıyor. Fictoseverlik daha çok kurgusal karakterlere karşı büyük bir sevgi duyan insanları kapsarken, fictoseksüellik sadece kurgusal karakterlere cinsel çekim duyan insanları tanımlıyor. Romantik duygular ise fictoromans olarak geçiyor
Caughey, Imaginary Social Worlds isimli kitabında Batı tarihi boyunca insanların tanrılar, krallar ve kraliçeler, ruhlar veya melekler gibi gerçek hayatta tanışmadıkları varlık veya insanlarla kurguladıkları ilişkileri incelerken, bu insanların kurgusal karakterlere çılgınca bağlandıklarını, âşık olduklarını, deli divaneye döndüklerini söylüyor. Shamoon aynı fenomeni Asya kültürlerinde araştırırken vardığı sonuç kurgusal karakterlere duyulan aşkın gerçekliği, neredeyse elle tutulup gözle görülecek şekilde yoğun bir tutkunun varlığı yönünde oluyor. Caughey’in çalışmasıyla incelenmeye başlanan fenomen günümüz dünyasının adeta bir gerçekliği.
Pek çok insan kendisini fictosever olarak tanımlıyor, kurgusal karakterler için hikayeler yazıp aşk şarkıları besteliyor, evinin bir köşesini âşık olduğu karakterin resimleriyle, ona ait hayran oyuncaklarıyla dolduruyor. Örneğin bir anime mağazasının en popüler ürünlerinden biri karakterlerin basılı olduğu insan boyu yastıklar. Bu yastıklar için mağaza önlerinde bekleyen fictoseverler bulunmakta. Günümüzde sevdiği anime karakteriyle evlenen, favori karakterinin gerçek boyutta maketini yaptırıp balayına çıkan, tüm hayatını âşık olduğu karaktere adayan fictoseverlerin sayısı giderek artıyor.
Stever’a göre fictoseverlik, bireyin kendi güvenli alanını, kendi duygularına karşılık verecek kişilerde değil aksine gerçek hayatta karşılaşması mümkün olmayan karakterlerde bulmasıyla ilişkili. Yani birey ancak duygularını kurgusal bir karaktere yoğunlaştırınca kendisini iyi ve güvende hissediyor. Pek çoğumuzun ‘ay bana bir kolonya verin fena oldum’ diyerek okuduğu veya izlediği Bay Fitzwilliam Darcy ve Elizabeth Bennet bazılarımız için hayranlık olmaktan çıkıp gerçek bir arzu nesnesine dönüşebiliyor. Gurur ve Önyargı’nın hem BBC mini-dizi hem de film versiyonlarında Pemberley olarak kullanılan ev, Regency dönemi kıyafetlerini giymiş fictoseverler tarafından sık sık ziyaret ediliyor.
Anna Karenina’da cemiyetin en popüler beyefendisi olarak tasvir edilen Kont Alexei Vronsky, günümüzde de bu tasvirin hakkını vererek postlara, videolara, hikayelere konu oluyor. Joe Wright'ın beyaz perde yorumundan sonra hem aktör Aaron Taylor-Johnson'ın hem de Kont Vronsky'ın popülerliği artmıştı. Ne Austen ne de Tolstoy karakterlerin ayrıntılı bir performans dökümünü çıkarmadığına göre hayran hikayelerinin orijinal üslubu takip etmediğini söylemekte de fayda var, hayran hikayelerinde her an şaşırtıcı bir sürpriz çıkabiliyor.
Fictoseverlik ve hayranlığı birbirine karıştırmamak lazım. Bu noktada ise Giles’ın sınıflandırması elimizi rahatlatıyor. Ünlü karakter (insan), bir oyuncu tarafından canlandırılan karakter ve kurgusal karakter olarak üç grupta toplanan bu hislerin ilk ikisi hayranlığın üçüncüsü ise fictoseverliğin sınırlarına giriyor. Bunu popüler dizilerden Fleabag ile örneklendirelim. Andrew Scott veya Andrew Scott’ın oynadığı için Papaz’a ilgiliyseniz siz Andrew Scott hayranısınız. Ancak direkt Papaz karakterinin kendisine karşı bir çekiminiz varsa fictoseverlik hakkında biraz daha düşünebilirsiniz.
Kurgusal karakterlere hissedilen güçlü duygular devam ettiği sürece ilişkinin bozulması için bir sebep bulunmuyor. Çünkü gerçek hayatta var olmayan bir karakter üstüne kurulu bir ilişki, sosyal yaşamda görülebilecek sorunların hiçbirini yaratmıyor. Mesela Ghibli dünyasının en popüler karakterlerinden Howl Pendragon’ı düşünelim, gerçek hayatta var olmayan Howl’ın yıldönümünüzü unutarak kalbinizi kırma ihtimali yüzde sıfır. Kendi içinde farklı dinamikleri bulunan fictoseverliğin en büyük handikaplarından biri kurgusal karakterin bulunduğu evrene girme arzusunun kontrolden çıkabildiği durumlar.
Peki, fictoseverlik ile fictoseksüellik aynı şey mi? Hayır, değil. Sık sık birbiri yerine kullanılan bu iki terim aslında cinsel çekim meselesinde birbirinden ayrılıyor. Fictoseverler, gerçek hayatta bir insana da cinsel çekim duyabilirken fictoseksüeller için bu pek mümkün değil. Fictoseksüelliğin, aseksüel spektrumunda konumlandırılması da gerçek hayatta var olan hiçbir bireye çekim hissetmemelerinden kaynaklanıyor. Aynı zamanda fictoseksüeller de kendi içlerinde eşcinsel, lezbiyen veya biseksüel fictoseksüeller olarak ayrılıyorlar. Öte yandan fictoseverliğin aksine fictoseksüellik tam manasıyla kabullenilmiş bir kavram değil. Kendilerini fictoseksüel olarak tanımlayan insanlar arasında bile ‘var olmayan bir karaktere âşık olmak’ depresyona yönlendiren bir neden olarak görülebildiği gibi mental sağlığı da sorgulatabiliyor.
Örneğin kendisini bir büyücü olarak tanıtan ve kurgusal karakterler dışında kimseye herhangi bir çekim hissetmediğini belirten bir fictoseksüel, uzun bir süre kendisini ve tercihlerini sorguladığını, depresyona girdiğini ve tercihiyle barışana kadar kat ettiği yolun çok uzun olduğunu anlatıyor. (Marc Morgenstein, 2021, Quora) Kimi fictoseksüel ise kurgusal karakterleri gerçek insanlara tercih etmenin normal olduğunu, her insanın kendine has yönelimlerini keşfetmesi gerektiğini savunarak, fictoseksüelliğe dair algıların kırılması gerektiğini söylüyor. (Allison Kirksey, 2022, Quora). 2018’de sevdiği anime kızı Hatsune Miku’yla evlenen Akihiko Kondo fictoseksüeller arasında en ünlü isimlerden biri. Kondo verdiği son röportajlardan birinde, Miku’ya karşı hislerinin son derece güçlü olduğunu ve hayatını son gününe kadar Miku’yla geçirmek istediğini belirtirken aynı zamanda insanların onu garip bir şey yapıyormuş gibi yargıladığını da anlatıyor. (New York Times, 24.04.2022)
Bugün Archive of Our Own, Tumblr gibi yazarların eserlerini paylaştığı platformları adeta fictoseverler yönetiyor. Yeni bölümleri için gün sayılan, yayınlandığı gün adeta deprem etkisi yaratan hayran hikayeleri fictoseverlerin kaleminden dökülüyor. Sosyal medya paylaşımlarında kurgusal karakterler üzerine güzellemeler yapılıyor, karakterler puanlanıyor, kitap karakterleri fictosever çizerler tarafından resmediliyor. Karakterler kendi kurgusal dünyalarından çıkarılıp yeni dünyalara aktarılıyor, karakterlere olan sevda Youtube videolarına konu olup Twitter’da fan savaşlarına vesile oluyor. Daha yeni kendi bayraklarını kazanan fictoseksüeller ise hislerini anlama ve anlatma yolunda çaba gösteriyor, Reddit ve Quora gibi interaktif iletişim kurulabilen platformlarda benzer deneyimlere sahip insanlar bir araya gelerek düşüncelerini paylaşıyorlar. Kurgusal karakterlere ve onlara hissedilen çekim türlerine dair tartışma devam edeceği gibi kurgusal karakterler var oldukça hissedeceğimiz çekimin bitmeyeceği de kesin. Eh, bu noktada kendimize tekrar şu soruyu sormakta fayda var: Hangimiz sevmedik çılgınlar gibi?
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?