Gizemli Kütüphane: Vatikan'ın Gizli Arşivi

Vatikan’ın kale benzeri bir bölümünde gerçekten de dış tehditlerden korunan bir ülke gibi saklanan belgeler 35 bin cilt kataloğuyla nerdeyse 12 asıra hükmediyor. Tarihi efsanelerin başını çeken pek çok belgenin bulunduğu bu raflar, açıkçası kendisi bir efsane olup çıkıyor. Hiçbir belgenin dışarı çıkarılamadığı bu “gizli kütüphane”, ziyaretçilerine yalnızca metinlerin bulunduğu odada hizmet veriyor. Bütün hali bir kenara, bir kısmını yayınlamanın dahi suç olduğu bu belgeler, her ne kadar belli dönemlerde halka açılsa da, bilumum kriteri sağlayanlar erişebiliyor. Bir diğer deyişle, Vatikan’ın önünden geçerken, “Ben bir belge inceleyeceğim” diyerek arşive giremiyorsunuz. Giren ve çıkan kişilerin oldukça titiz bir kaydı tutuluyor. Girerken imza atmak şart, kameralar desen her yerde. Bilimsel araştırmalar peşindeki yüksek öğrenim kurumlarında görevli ve yeterli bilgiye sahip nitelikli akademisyenler, yalnızca giriş kartı alarak araştırma yapabiliyor. Tahmin edeceğiniz üzere bu kişilerden istenen bilgiler telefon ve adresle sınırlı değil, oldukça detaylı bir form bulunuyor.  

Arşiv, papalık fetvalarından Abraham Lincoln gibi ünlü isimlerin, dönemin papasına gönderdiği mektuplara uzanan, daha önce halktan saklı tutulmuş metinlerden oluşuyor. Yaklaşık 20 yıl boyunca kale kale gezdirilerek esir tutulan İskoç Kraliçesi Mary’nin mektubu da buna dahil. İdam edilmesiyle karşı karşıya kaldığında, Papa Sixtus V'e hayatı için yalvaran ve sonunda onu öldürecek olan “sapkınları” sert bir şekilde eleştiren umutsuz bir mektuptan bahsediyoruz. Oldukça merak uyandırıcı değil mi? Bir başka paha biçilemez belge ise, 95 Tezi’ni yazarak dünya tarihine geçen Alman Martin Luther’e ait. Bu metin, Protestanlığı ateşleyen Luther'in Katolik Kilisesi tarafından aforoz edilmesini belgeliyor. Oldukça merak uyandırıcı bir diğer belge ise, tanınmış Hristiyan askeri tarikatlarından biri olan Tapınak Şövalyeleri’nin duruşma tutanaklarını içeriyor. Chinon Parşömeni olarak da bilinen ve neredeyse yemek masası büyüklüğünde olan bu gizli belge, Roma Katolik askerinin Haçlı Seferleri sırasındaki küfürlü davranışları ve sapkınlıkları sebebiyle yargılandığı davaları anlatıyor. Yüzyıllar boyunca kayıp olduğu düşünülen ve 2001 yılında Vatikan arşivlerinden çıkıyor. Şimdilerde ise araştırmacıların erişimine açık. Arşivin en dikkat çeken belgesi ise Kilise içinde devam eden cinsel istismar skandallarını ortaya çıkarıyor. Yıllardır tartışma konusu olan bu durum, farklı piskoposluk bölgelerinde bulunan gizli arşivler sayesinde Kilise'nin istismara katılımını doğrulamaya yardımcı oluyor.