℃
Altın
%
Dolar
%
Euro
%
Bitcoin
%
Eth
%
Önümüzdeki 5 gün boyunca
ZOOM
Ekonomik Olarak Yıkılıp Yeniden Ayağa Kalkan Ülkeler
31 Mar 2023
Globalleşme, salgın ve savaş gibi nedenler sonucunda tüm dünyada enflasyon artışı oldu. Benzin ve doğalgaz fiyatlarındaki artış hemen hemen çoğu ülkeyi etkiledi. Ancak bizim gibi bir de kendi içinde uygulanan farklı “ekonomik yöntemler” diğer ülkelere nazaran paramızın çok daha fazla değer kaybetmesine neden oldu. Kira artışı, akaryakıt, elektrik, su, doğalgaz, kıyafet ve en önemlisi temel ihtiyaçta yaşanan artış vatandaşların ciddi geçim sıkıntıları çekmesine sebep oldu ve hala da oluyor. Her ne kadar konu sayılar olsa da düzgün ekonomi modelleri ile aslında bunu aşmak mümkün ama elbette burada önemli olan durumu sözde ekonomistlerin kararlarına bırakmak değil, gerçekten denenmiş ve faydalı olan modelleri sık inceleyerek uygulamak. Birçok gelişmiş ülke de bir zamanlar ekonomik sıkıntılar çekmiş ve uyguladıkları modeller ile ayağa kalkmıştır. Biz de bu yazımızda ekonomik olarak çöken fakat tekrar toparlayan bazı ülkeleri sizler için derledik.
2 Bardak
Almanya
Günümüzde Avrupa'nın en güçlü ekonomilerinden birine sahip olan Almanya aslında II. Dünya Savaşı sırasında ekonomik olarak inanılmaz büyük bir darbe almıştır. Belki de tüm Almanya o dönemleri unutmak istediği için bu kadar üretim odaklı olmuş ve sağlam bir ekonomi üzerinden ilerliyordur. Tabii orasını bilemeyiz ama yıkılmış bir ülkeyi tekrar ayağı kaldırdıkları kesin.
Almanya II. Dünya Savaşından sonra büyük borçlarla karşılaştı. Bunlardan biri, I. Dünya Savaşı sonrası Versailles Antlaşmasından kalan borçlar, diğeri ise ABD şirketlerinden Alman hükumetine ve şirketlerine açılan kredilerin getirisi.
Almanya I. Dünya Savaşından sonra savaş giderlerini para basarak ve iç borçlanma yaparak finanse etmiştir. Fakat savaşı kaybetmesiyle ekonomik sıkıntılar tazminatı ile birlikte ağır gelmeye başlamıştır. 1914 yılında 1 ABD Doları 4,2 Mark iken, 1919 yılının sonunda 1 ABD Doları 48 Mark’a kadar yükselmiştir. Yıllık enflasyon oranı %270‘lere kadar yükselmiştir.
Dönem dönem yaşanan işgaller ve Almanya'nın borçlarını döviz ile ödeyemez duruma gelmesi ile enflasyon hiperenflasyona dönüşür. 1923 Ocak ve 1923 Temmuz arasındaki fiyat artışı %6865’e kadar ulaşır. Bunun üzerine ülke sürekli olarak para basmaya başlar ve karşılıksız olarak para basıldıkça para değer kaybeder. Halktan vergi toplanamaz hale gelinir. Para değersizleştikçe, mallar takas aracına dönüşmeye başlar. 1923 yılının Kasım ayına gelindiğinde ise insanlık tarihinin en büyük enflasyonu yaşanır.
1 ABD Doları 4.210.500.000.000 (dört trilyon iki yüz on milyar beş yüz milyon) Mark düzeyine gelir. Evet yanlış görmüyorsunuz. 1 ekmeğin fiyatı 200.000.000.000 (iki yüz milyar) Mark düzeyine gelmiştir. 2000 matbaa gece gündüz para basmaya devam etmektedir. İnsanlar alışverişe bavul içinde paralarla gitmeye başlar. Bunun üzerine ülkede sosyal hayat biter. Restoranlar kapanır ve daha kötüsü insanlar açlıktan ölmeye başlar.
Bunun üzerine Hitler 5 yıl hapis cezasına çarptırılır hapse girer ve 9 ay çok rahat bir süreç geçirdikten sonra hapisten çıkar.
Almanya'nın altın çağını yaşatan Dış işleri bakanı ve ekonomist, Nobel Ödüllü Gustav Stresemann gelir. İlk olarak para basılmasını durdurur. Ülkeler ile yaptığı anlaşmalarla borçları sabitler ve para birimini Reichmark olarak değiştirir. 1930 yılına kadar ülkeyi toparlayan Stresemann kalp krizinden ölür ve Hitlere ekonomisi düzelmiş bir Almanya bırakır.
Rusya
Tarihi boyunca Sovyet rejimi genellikle komşuları, bazen müttefikleri ile dünya geneline yayılan birçok anlaşmazlığa düştü. Bu sıra dışı yıllarda, Bolşevik devrimi; üretimde yaşanan ciddi çöküşe sebep olan ekonomik krizle birlikte başladı. Devrim, 1920’lerin sonuna kadar savaş öncesi dönemdeki ekonomik seviyeye dönüşü maalesef sağlayamadı. Lenin'in ölümünden sonra yerine Josef Stalin gelmiştir. Stalin’in hem dış ilişkilerde hem de ekonomik olarak aynı anda adım atması istediği başarıya ulaşamamasına neden olmuştur.
Stalin hızlı bir sanayileşme yolu izlerken aynı zamanda, tarımı ihmal etmesi büyük bir felaketi yanında getirmiştir. 1930’lu yılların başında tarım tamamen çökmüş ve maalesef bu sebeple 7- 10 milyon arasında insan açlıktan ölmüştür. O dönemde tıpkı Almanya'da olduğu gibi Rusya'da altın endeksine bağlı para politikası izlemekteydi ancak 1929 yılında ABD borsasının çökmesiyle çoğu ülkede bir günde binlerce şirket kapandı ve insanlar bir anda işsiz kaldı.
Rusya’da pek çok seferberlikler ilan edildi. İkinci Dünya Savaşı, Sovyet rejiminin meşruiyetini devam ettiren vakaydı. 1941’de Stalin ve tüm devlet çok büyük şoklar yaşadı. Ciddi kayıplar yaşandı ancak, Sovyet rejimi çökmedi ve Devlet güdümlü ekonomi mobilize edildi, askeri direnişe öncelik verildi ve orduya sağlanan kaynaklar ile düşman alt edildi. Savaş sonunda, Sovyetler Birliği atom bombası ve uzay füzeleri yapmaya başladı. Nihai mallardan, yiyecek, ara mallar, toprak ve iş gücüne kadar tüm tedarik zincirine katı kontroller uyguladı. Bu dönemde Rusya’da savaş politikası uygulandı. Böylelikle Sovyet Rusya’sı büyük bir ekonomik aşarı sergilemiş oldu.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?