SPACE
Rigel: Orion'un En Parlak Yıldızı
SPACE
Coma Berenices: Berenis'in Göklerde Dalgalanan Saçları
13 Tem 2023
İlginç ismiyle dikkat çeken Coma Berenices (Berenis'in Saçı); Leo (Aslan), Boötes (Çoban), Ursa Major (Büyük Ayı), Virgo (Başak) ve Canes Venatici (Av Köpekleri) takımyıldızları ile çevrili bir takımyıldızdır. En iyi Kuzey Yarım Küre’den gözlemlenebilen bu takımyıldız, ilkbahar ve yaz mevsimlerinde görülebilir. Adını bazı meşhur takımyıldızlarına göre daha az duysak da hem kendine özgü özellikleri hem de tarihi önemi nedeniyle bilim insanları ile astronomi meraklılarının ilgisinden kaçacak bir takımyıldız değildir. Gelin öncelikle Coma Berenices’in hikayesine bir bakalım, sonra da bazı özelliklerine değinelim.
2 Bardak
Coma Berenices takımyıldızı ismini Antik Mısır kraliçesi II. Berenis’ten (II. Berenices) almıştır. Anlatıldığına göre II. Berenis’in eşi III. Ptolemaios (Ptolemy III Euergetes) savaşa gidince kraliçe, eşinin bir daha geri gelmeyeceğinden büyük endişe duyar. Bu yüzden aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’e dua eder ve eşi savaştan sağ salim döndüğü takdirde saçlarını keseceği sözünü verir.
Kraliçenin duaları kabul olur ve kral evine sağ salim döner. Artık Berenis’in adağını sunma vakti gelmiştir: Berenis uzun ve gösterişli buklelere sahip saçını keser ve Afrodit’in sunağına yerleştirir.
Ancak ertesi gün saçların ortadan kaybolduğu fark edilir. Kral buna çok öfkelenir ve tapınak rahiplerine tapınağın güvenliğini sağlayamadıkları için kızar. İmdada saray astronomu Samoslu Conon yetişir: Conon krala Leo’nun yani Aslan’ın kuyruğunun ucundaki yıldızları gösterir ve kraliçenin saçlarının bu yıldızlara yerleştirildiğini söyler. Afrodit, adaktan memnun kalmış ve kraliçenin güzelim saçlarının herkes tarafından görülmesini istediği için onları gökyüzünde sergilemeyi uygun bulmuştur.
Conon’un bu açıklaması kral ve kraliçenin çok hoşuna gider. Tapınak rahipleri de bu sayede kellelerinin uçurulmasından kurtulur.
İşte arkasında böyle hoş bir hikaye bulunan Coma Berenices başlangıçta Leo takımyıldızının bir parçası olarak kabul edilir. Aslan’ın kuyruğunun ucuna denk gelen bir yıldız topluluğu olduğu için kuyruğun devamı olduğu düşünülür. Mısırlı-Yunan astronom Batlamyus ise bu topluluğun ayrı bir takımyıldız olduğunu öne sürer. Bu tespitten birkaç yüzyıl sonra da Coma Berenices Aslan’ın kuyruğundan kopar ve kendi başına bir takımyıldız haline gelir.
Como Berenices’te yer alan yıldızlardan 3 tanesi diğerleri arasından öne çıkar: Bunlar Alpha, Beta ve Gamma Comae Berenices yıldızlarıdır. Bu 3 yıldız bir karenin sol üst kısmını oluşturacak şekilde konumlanır. Beta Comae Berenices yıldızların en parlak olanıdır ve bahsettiğimiz kısmi karenin köşesindedir.
“Diadem” olarak da bilinen Alpha Comae Berenices ise kraliçe Berenis’in tacını simgeler. İkili yıldız sistemidir ve karanlık gecelerde çıplak gözle görmek mümkündür. Gamma Comae Berenices’in yakınında da meşhur bir yıldız kümesi vardır. Kısmi karenin üst tarafına denk gelen Melotte 111 isimli bu küme daha çok Saç Yıldız Kümesi (Coma Yıldız Kümesi) olarak tanınır. Saç Yıldız Kümesi “açık yıldız kümesi” kategorisine girer, yani birlikte doğan bu yıldızlar kütle çekiminin birbirine gevşek bir biçimde bağladığı bir yıldız topluluğudur.
Coma Berenices başka bir kümeye daha ev sahipliği yapar: Saç Kümesi (Coma Kümesi). Ancak bu küme yıldızlardan değil, galaksilerden meydana gelir. Eliptik, sarmal ve cüce gibi farklı galaksi çeşitlerini içeren kümede binlerce galaksi bulunur. Dünya’dan teleskopla gözlemlenebilen bildiğimiz en yoğun galaksi gruplarından biridir. En iyi nisan ve mayıs akşamlarında görülen kümenin başlıca bileşenleri Siyah Göz Gökadası (M64, NGC 4826) ve İğne Galaksisi (NGC 4565) ile NGC 4278 ve NGC 4494 galaksileridir.
Coma Berenices hem hikayesi hem de yıldızların yanı sıra yıldız kümesi, yıldız sistemi ve galaksileri de içinde barındırmasıyla oldukça ilgi duyulası bir takımyıldızdır. Düşük parlaklığa sahip olduğu için gökyüzünde fark etmesi biraz zordur, bu yüzden ancak gökyüzü iyice karardığında gözlemleme fırsatı yakalayabilirsiniz. Biraz sabır gösterip Leo takımyıldızını takip ettiğinizde ödülünüz de büyük olacaktır: Berenis’in göklerde dalgalanmayı sürdüren eşsiz saçlarını görme imkanı...
Kaynaklar:
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?