Çocuklara Pozitif Disiplin Nasıl Uygulanır?

Disiplinin sözlük anlamı; bir topluluğun, yasalarına ve düzenle ilgili yazılı ya da yazısız kurallarına, titizlik ve önemle uyması durumudur. Disiplinin anlamı aslında sadece bir önceki cümle kadardır. Sert, baskıcı ve kuralcı sıfatları, disiplin kelimesine sonradan eklenmiştir. Sözcük anlamı ile ilişkisi olmasa da sonradan eklenen sıfatlar disiplini negatif bir kelime olarak algılamamızı sağlar. İşte bu yüzden – özellikle yeni nesil anneler – disiplinli çocuk yetiştirmekten kaçınmaktadır. Hatta disiplinli bir öğretmene rastladıklarında da oldukça negatif bir tavır takınabiliyorlar. Çünkü disiplin günümüzde sert, kuralcı, baskıcı anne/baba ya da öğretmen olarak kabul ediliyor. Oysa ki pozitif disiplinin bir çocuğun hayatı ve gelişimi için çok önemlidir. Eğer nedenini merak ediyor ve pozitif disiplin ve faydaları hakkında bilgi almak istiyorsanız hemen anlatıyorum.

Bir diğer adı da olumlu disiplin olan pozitif disiplin çocuk ile ebeveyn arasında nezaket, güven ve bağlantıya odaklanan bir yöntemdir. Çocukların doğru ve yanlışı ayırt etme süreçlerinde; onları dinlemek, saygı göstermek ve sevgi ile yaklaşmayı teşvik eder. Birçok psikolog, çocukların doğru ve yanlışı ayırırken yaptıkları kötü davranış veya hatalarını; sert bir şekilde, bağırarak, ceza uygulayarak veya kazanılmış hakları kısıtlanarak karşılık verildiğinde, çocukların kendilerini tehdit altında hissettikleri için öğrenmeyi reddedeceklerini belirtmiştir. İşte tam da bu nedenle disiplin yöntemlerinin değiştirilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Tabii bu kuralsız bir ortamda, her şeyine izin verilen, yanlışlarına gülündüğü, her yaptığının aferin aldığı bir durum olmaktan da kaçınılması demektir. Bu nedenle bana göre pozitif disiplin sevgi diliyle uygulanılan bir disiplindir ki sevgi ve saygı duyulduğu hissettirilerek büyüyen bir çocuk olumsuz ortamda büyüyen çocuklara göre mental olarak daha sağlıklıdır.

Pozitif disiplinin bir çocuğun hayatı ve gelişimi için çok önemlidir. Çünkü çocuklara pozitif disiplin uygulandığında; kendilerine olan güvenleri artar, desteklendikleri için kendilerini güvende hisseder, özgüven sahibi olur ve hareketlerinin sonuçlarını daha net anlamalarını sağlayabilirsiniz. Eh, bu kadar olumlu özelliği olan pozitif disiplini anlatıp övdüğüme göre artık uygulama yöntemlerine geçebilirim.

İstesek de istemesek de çocuklarımızın rol modelleri biziz. Bu konuda hiçbir kaçışımız yok. O nedenle pozitif disiplin için önce kendimizi değiştirmemiz gerekiyor. Eğer çevremizde, iş yaşamımızda ya da ailemizde karşılaştığımız her hataya yargılayıcı ve sert bir şekilde karşılık verip, iş çocuğumuza geldiğinde tüm olumlu duygularımız ile hareket ediyorsak bunu çocuğunuz asla yemez. Bu ikilemi asla gözden kaçırmaz ve uygulamaya geçtiğinde önce rol modelinin aynı durumda yaptığı hareketi kabul eder. İşte bu nedenle iyi bir rol model olmalıyız.

Onları Dinleyin

Bir çocuk dinlendiğini bildiği zaman problem çözme yeteneği de gelişir. Bırakın çocuğunuz hikayesini bitirsin onun yerine siz anlamaya çalışmayın. Dikkatinizi kesinlikle ona verin ki etkili bir şekilde pozitif disiplin şeklini uygulamayı başarabilin.

Doğru Davranışı Fark Edin

Kötü davranış ve hareketleri herkes fark eder. Eğer olumlu disiplin uygulamak istiyorsanız iyi bir şey yaptıkları zamanı da bilmeleri gerekir. O nedenle iyi ve güzel yaptıkları hareket ve davranışlarını fark edin ve fark ettiğinizi belirtmekten asla çekinmeyin. Elbette durumu abartmadan.

Tutarlı Olun

Dediğiniz şeyi yapın ve hep aynı şekilde kurallarınıza bağlı kalın. Aksi halde çocuklar en ufak bir açığı bulduklarında oradan içeri sızmayı başaracakları için tutarlı olmanız çocuğunuzun geleceği için çok önemlidir. Kuralları esnetebileceklerini bildiklerinde o kuralları asla kabul etmeyeceklerdir.

Her şeye evet diyen ebeveynlerin çocuklarının gelecekte farklı tepkiler veren kişilerle karşılaştıklarında yaşacakları hayal kırıklığını tedavi edeceğinizi düşünüyorsanız, buyurun limitsiz bir gelecek sunun onlara. Fakat her şeye sahip olan, her istediğini yapan ve kuralsız büyüyen her çocuk geleceğin mutsuz çocuğu olmaya adaydır. Her ne kadar istisnalar olabilir ve belki de bu istisna sizin çocuğunuz olabilme ihtimali olsa da siz geleceğimiz riske atmamalısınız.

Bazen çocuklar sıkılır ya da bulundukları ortamda yeterince ilgisini çekecek bir şey olmadığında boğulurlar. Çünkü onların sabır süresi bizimki ile aynı değildir. İşte o zaman huysuzluk ya da yaramazlık yapmaya başlarlar. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız yapacağınız en iyi şey odağını değiştirmektir.

Durum ne olursa olsun sakin kalmanız çok önemli ve bir o kadar da zordur. Fakat çocuklara doğruyu ve yanlışı öğretmedeki en etkili yöntem onlara davranışı modellemektir. Kısaca sakince durumu anlatma yolunu seçmeniz pozitif disiplinin bir parçasıdır. Sakin ama baştan savma değil, sakin ama söylediklerinizde net olmalısınız.

Özellikle belirtmek isterim ki pozitif disiplin asla disiplini tamamen ortadan kaldırmak değildir. Çocukların aidiyet ve önem duygusunu geliştirmelerine yardımcı olan, sosyal becerilerini etkileyerek daha özgüvenli bir geleceğe sahip olmalarına olanak veren bir eğitim şeklidir.