Civanperçemi: Şifa Vermesiyle Tanınan Bir Bitki

Türkçede binbiryaprak otu, ayvadanası, akbaşlı ve kandil çiçeği gibi farklı isimlerle anılan civanperçemi, bilimsel olarak “Achillea millefolium” şeklinde adlandırılır. Kadife çiçeği, kozmos çiçeği ve kasımpatı gibi çiçeklerin bulunduğu Papatyagiller (Asteraceae) ailesine mensuptur. Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika’ya özgüdür.

Gelelim civanperçeminin yetiştirilmesi ve bakımına. Civanperçemi yetiştirmek isteyenler bitkiyi don ihtimalinin sona erdiği ilkbahar ve yaz başlarında dikebilir. İşe tohumdan başlamayı düşünenler ise ilkbahar başlarını tercih etmelidir. Civanperçemi büyürken saldırgan bir tutum sergiler, kontrol etmediğiniz takdirde kendi kendini tohumlayarak çok hızlı bir şekilde etrafa yayılabilir. Çiçek açma tamamlandıktan sonra bitkilerin bir kısmını ayırıp başka bir alana taşımak hem aşırı büyümenin önüne geçecek hem de yeni yetişen çiçeklerin öncekiler kadar canlı ve sağlıklı olmasını sağlayacaktır.

Öte yandan civanperçeminin bu kadar kolay ve hızlı büyümesinden üşengeç bitkiseverlerin hoşlanacağını düşünüyoruz. Civanperçemi yetiştirmesi çok kolay bir bitkidir ve gelişmek için çok az bakım ister. Zorlu koşullara dayanabilir; kuraklık, soğuk hava, sıcak ve nemli yaz günleri ve kötü toprak civanperçemini yıldıracak güçte değildir.

Yine de civanperçeminin en iyi şekilde yetişmesi için dikkat edilebilecek bazı noktalardan bahsedebiliriz. Örneğin, civanperçemi güneşi bayağı sever. Günde en az 6-8 saat güneş ışığını direkt olarak alabileceği bir yere koyarsanız güçlü bir gövde yapısına sahip olması, verimli bir şekilde çiçeklenmesi ve mantar hastalıklarından korunmasını sağlayabilirsiniz. Belli bir derece gölgeyi de tolere eder ancak çok fazla gölgede kalması gövdesinin sarkmasına ve hastalanmasına yol açabilir.

Civanperçemi birçok farklı toprak çeşidinde yetişebilir ama toprağının çok ıslak kalmaması gerekir. Bu nedenle drenajı iyi yani suyu uzun süre bünyesinde tutmayan bir toprakta büyümesine dikkat edilmelidir. 

Bitki bulunduğu yere uyum sağlamasının ardından kuraklığa bayağı dayanıklı hale gelir. Düzenli sulamaya ihtiyaç duyduğunu söyleyemeyiz, sadece aşırı kurak zamanlarda su verme konusunda özen gösterilebilir. Aşırı sulama ise mantar hastalıklarına sebep olabilir.

Civanperçemi daha önce de değindiğimiz gibi farklı hava koşullarına adapte olabilir, çok sıcak ve çok soğuk havalarda yaşayabilir. Fazla neme maruz kaldığındaysa bazı hastalıklar görülebilir.

Civanperçemi yetiştirmesi oldukça rahat bir bitkidir. Saksıda da büyüyebilir. Yeterli şartlar sağlandığında ilkbahar başlarından sonbahar sonlarına kadar süren uzun bir dönem boyunca çiçeklerini sergilemeye devam eder.

Kimi kaynaklarda “bitkilerin doktoru” olarak tabir edilen civanperçemi çiçekliyken toplanır ve çiçekli gövdesi ile yaprakları tedavi amaçlı kullanılır. Kendisinden elde edilen mavi renkli uçucu yağ da ortam kokusu ve cilt bakımı için tercih edilir. 

Civanperçemi, sade güzelliği ve iyileştirici gücüyle antik dönemlerden beri bize eşlik eden bir bitki olmuştur. Her koşula uyum sağlaması da bir başka yüz güldüren özelliğidir.