Bir Lanet Mi Yoksa Bir Lütuf Mu: Hipertimezi Nedir?

Yaşadığınız en kötü günü düşünün. Her şeyin bittiğini sandığınız o an. Dünya sanki küçücük bir kutu olmuş da sizi içine hapsetmiş gibi hissettiğiniz zaman. Şimdi durup baktığınızda aslında dayanılamayacak bir şey olmadığını düşünebilirsiniz. Ya da belki de o güne dair çoğu ayrıntıyı hatırlamıyorsunuz. Düşünsenize ilk gün ki gibi bir acıyı devamlı yaşadığınızı. Tarifi imkânsız değil mi? Beynimizin bize bir lütfu olan unutmak aslında hayatımızı daha kolay hale getiren bir durum. Peki, hayatınız boyunca yaşadığınız her olayı tüm ayrıntılarıyla hatırlayabilmek ister miydiniz? Sadece nostalji etkisi yaratan olaylar değil, yaşama başladığınız andan itibaren karşılaştığınız her şeyi hatırlayabilseydiniz. Pek olası görünmese de tıbben böyle bir durum mümkün. Nadir de olsa görülen bir vakadan bahsedeceğiz sizlere; Hipertimezi.

Oldukça nadir görülen bir nörolojik durum olan hipertimezi, bireyin herhangi bir çaba göstermeden dürtüsel bir şekilde hatırlaması durumudur. Semantik bellek olarak tanımlanan ve beynin uzun süreli bellek depolama kısmı olarak bilinen çalışma sistemi hipertimezi görülen kişilerde normal bir bireye göre daha büyük bir yer kaplamaktadır. Bu bireyler kendi günlük yaşamlarına ait tüm detayları hatırlayabilmektedirler. Hipetimezi görülen kişilerde durum ilerledikçe yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenir. Durumun kontrolden çıkması sonucunda oluşan duruma da hipertimestik sendrom adı verilir.

Hipertimezi, otizmli bireylerde de görülebilen bir durumdur. 1988 yapımı Rain Man filmini hatırlarsınız. Başrollerinde Dustin Hoffman ve Tom Cruise’un yer aldığı filmde otizmli bir adamın otobiyografik hafızası ele alınıyordu. Elbette film gerçekliğin biraz daha kurgulanmış haliydi. Fakat hipertimezinin ne olduğunu bizlere net bir şekilde anlatabilmektedir. Hipertimezi, dünya üzerinde şimdilik 61 kişide gözlemlendi. Bu kişilerle yapılan çalışmalar birçok haber kanalında yayınlandı. Hastaların yüzde % 90’ı bu durumu olumsuz olarak nitelendirirken bir kısmı da bunun bir lütuf olduğunu iddia etti.