Bir Devlet Başkanı Kaç Yıl Görev Yapmalı?

Demokratik seçimle olup halkın oyu ile göreve gelmiş olsa dahi bir yöneticinin en verimli şekilde görev süresi acaba kaç yıldır? Görev süresinin yanı sıra aynı göreve yeniden seçilmesi yani kaç kez aday olacağı da benzer bir soru. Belki bir devlet başkanının üst üste seçilmesi yerine belirli bir bekleme süresinin ardından yeniden aday olabilir. Devlet başkanı için getirilen görev kısıtlaması devletin diğer kademelerine de getirilmeli midir? Örneğin bir siyasi parti liderinin görev süresi sınırladırılmalı mıdır? İdeal bir demokrasinin yaşanabilmesi açısından bu gibi soruların yanıtlanması bekleniyor.

İki dönem uygulaması günümüzde bir demokratiklik göstergesi. Örneğin ABD’de iki dönem görev süresi ancak 1951 yılında anayasal düzenleme ile George Washington’dan itibaren uygulanıyor. Buna karşın üçüncü dönem seçilmeyi arzulayan kişiler adaylığını açıklamış olsalar dahi Amerikan halkının ruhuna işleyen sistem o kişinin yeniden seçilmesine izin vermemiştir. İkinci Dünya Savaşı’na denk gelmesi nedeniyle Franklin Roosevelt’in dördüncü kez seçilmesi bir istisnadır.

Bir diğer farklı uygulama, art arda seçilmek değil de belirli aralıklarla yeniden seçilmeyi mümkün kılma görülebilir. Bir diğer adıyla art arda en fazla iki kez seçilme olarak düşünülebilir ama kişinin ömrü boyunca iki kez kısıtlamasını getirmiyor. Aralıklı tek dönem görevde kalma sistemi için Şili, Uruguay ve Kosta Rika örnek gösterilirken, ardışık iki dönem sonrasında bekleme süresi olan ülkeler için ise Brezilya ve Arjantin örnek verilebilir. Modern dönemin en eski örneklerine ise 1795 Fransız Anayasası'nda rastlıyoruz. 

Bir ülkenin kaderinin emanet edildiği kişinin kaç kez görev başına gelebileceğini anayasal olarak sınırlandırmak hayati bir değer taşıyor. Çünkü bu konuda önemli çalışmaları bulunan profesörlerin ve uzmanların söylemlerine göre görev süresinin kısıtlanmaması, politik sistemi yozlaştırıyor. Dünyada sıklıkla karşılaşılan durum ise demokrasi dalgalarının ardından giderek pozitif yönde ilerlemesi beklenen demokrasi fikirlerinin anokrasiye ve ardından otokrasiye dönüştüğü gerçeğidir. Demokrasiler despotizm yaygınlaşması ile medeniyet söylemlerinin arka sıralarında tiranlık hakimiyeti ele geçiriyor.