Belirsizlikler Üzerine: Heisenberg Belirsizlik İlkesi Nedir?

İçinde bulunduğumuz dünyada ya da evreni genel olarak düşünürsek her şeyin kesinlik üzerine olduğunu düşünmek isteriz. Çünkü insan varlık ve yokluk üzerine düşüncelerini temellendirebilir. Fakat kuantum fiziği ve onun kuralları çerçevesinde baktığımızda olasılıklar, belirsizlikler ve karmaşıklık söz konusudur. Kuantum fiziğinin kurucusu olarak nitelendirebileceğimiz Einstein insanlığa bunu hayatını adadığı bir formülle anlatmaya çalışır. Zamanın göreceli olduğunu ve kesin olan hiçbir şeyin evrende var olmadığını bizlere genel görelilik ilkesi ile anlatır. Peki, Einstein’ın bu önemli keşfinden sonra kuantum fiziği konusunda neler oldu? Gelin bunu Werner Heisenberg’in ortaya attığı ve günümüzde birçok duruma açıklık getiren Belirsizlik İlkesini tanımlayarak anlamaya çalışalım.

Örneğin bir elektron parçacığının yerini ve hızını ölçümlemeye çalıştığımızda, ölçüm cihazımız ne kadar hassas bir yapıya sahip olursa olsun parçacığın ya yerini ya da hızını aynı anda ölçemiyoruz. Parçacık kararsız bir yapıda seyrediyor. Hızını ölçebilsek bile konumu hakkında elimizde kesin bir değer olmuyor ya da konumu hakkında bir kesinliğe ulaşsak da hızı hakkında bir veriye ulaşamıyoruz. İşte bu durumu matematiksel bir şekilde denkleme dönüştüren isim Werner Heisenberg’tir. Bir başka şekilde Heisenberg Belirsizlik İlkesini ele alırsak; hareket halindeki bir elektronun konumunu belirleyebilmek için üzerine belli bir dalga boyunda ışık gönderilmesi gerekir. Fakat bu gönderilen ışık boyutları nedeniyle elektronun hareket etmesine neden olur. Bu durumda konumu belirlense bile hızı hakkında bir bilgiye ulaşamayız.