℃
Önümüzdeki 5 gün boyunca
KÜLTÜR/SANAT
Altay Öktem’in Poetikası
27 Eyl 2022
Adını 80’li yılların sonunda duyurmaya başlayan ve ta o günden birden çok şiir ödülüne layık görülen bir doktor-şair: Altay Öktem. Öktem, 80 darbesi sonrası yeniden ayağa kalkmaya çalışan toplumun, bu toplumun sıkışmışlığının şiirlerini yazarak işe girişir. İkinci Yeni şiiri etkisiyle özgün imgeler ve alışılmadık bağdaştırmalarla ördüğü estetik sanat görüşü, gücünü bir yandan da politize olmuş ve dışlanmış insan tipolojisinden alır. Şüphesiz Öktem’in şiir dünyası, bize çıkmaz sokaklarımızı işaret edecek; içimize dolan boşlukların kırık ezgilerini söyleyecek. Şiirle yoğrulan bir hayatın panoramasına hoş geldiniz.
2 Bardak
Altay Ökten, 21 Ocak 1964 tarihinde İstanbul’da doğar. Emine Türel ile subay Necati Öktem’in oğlu olan sanatçının çocukluğu İstanbul’da geçer. İlk ve ortaokulu Üsküdar’da okuduktan sonra 1982’de Kuleli Askerî Lisesi'nden; 1990 yılında da Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olur. Türkiye’nin çeşitli illerinde bilhassa Kahramanmaraş’ta 8 yıl kadar pratisyen hekimlik yapan Öktem,2000’lerin başında çocukluğunun kenti İstanbul’a döner ve emekli olana dek İstanbul’un çeşitli kuruluşlarında doktorluk vazifesini ifa eder.
Öktem’in ilk şiiri henüz 20 yaşındayken 1984 yılında Yamaç dergisi'nde yayımlandı. İlk şiir kitabı Eski Bir Çocuk 1992 yılında yayımlansa da kitap henüz dosya halindeyken 1989 Akademi Kitabevi Şiir Ödülü'nde mansiyona, 1991 Yaşar Nabi Nayır Gençlik Şiir Ödülü'ne layık görüldü. Sanatçı, daha sonra Sukuşu, Beni Yanlış Öptüler Aslında, Çamur Şiir, Herşey: Oda Kırbaç Ayna, Sokaklar Tekin Değil, Parça Tesirli adlarındaki şiir kitaplarını art arda yayımladı. Yalnız şiir türünde eser vermeyen Öktem, öykü ve roman türündeki eserleriyle de kendine has bir okur kitlesi yarattı.
Yeraltı edebiyatının aktığı havza olarak bilinen fanzin çalışmaları yapan sanatçı, özellikle İstanbul’un arka sokaklarında, kıyıda köşede kalmış yaşama biçimlerinin ürünleri olan bu fanzinleri bir araya getirdi. Genel Kültürden Kenar Kültüre: 101 fanzin adlı derlemesi bu çalışmaların bir sonucu olarak ortaya çıktı. Anadolu Yakasının Sıfır Noktası: Bağlarbaşı eseri ise, marjinalize olmuş insanların ve bu insanların kapladığı mekanların bir nüvesi olarak anı-araştırma türünde piyasaya sürüldü. Şehrin Kötü Çocukları adındaki eseri fanzinlerde şiir üreten şairlerin eserlerinin bir araya geldiği antoloji çalışmasıdır.
ve o güne değin göz ardı edilmiş bir kitlenin gün yüzüne çıkarılması sebebiyle oldukça kayda değer bir eserdir. Yazımızın kapsamı gereği sevgili okur, -her ne kadar Öktem’in öykü, deneme ve roman türündeki eserlerini ihmal etmesek de- sanatçının şiir türündeki eserlerine odaklanacağız. Altay Öktem’in şiir kitaplarını meraklısı için listelemek de fayda var:
- Eski Bir Çocuk (1992)
- Sukuşu (1992)
- Beni Yanlış Öptüler Aslında (1993)
- Çamur Şiir (1995)
- Herşey: Oda Kırbaç Ayna (1998)
- Sokaklar Tekin Değil (2003)
- Parça Tesirli (2005)
- Dört Kırıtık Opera (2007)
- Fazla Elli (2016)
- Ağaçlar Aşağı Kalkar (2022)
Çağdaşı ve arkadaşı küçük İskender’le beraber Türk yeraltı edebiyatının şiir türünde bir kanal açarlar. Aralarındaki tatlı-sert rekabet de bu kanalın genişlemesine ve 90’lı yıllarla beraber Türk şiirinde önemli bir aşama olmalarına katkı sağlar. Öktem’in poetikası, gençlik yıllarında İkinci Yeni etkisine oldukça açıkken daha sonraları kendi üslubunu oluşturmaya kayar. Aykırı yaşantıların ve dışlanmış insan tipolojisinin sözcülüğüne soyunan sanatçı, şiirde hem biçimsel hem de içeriksel yeniliğin peşindedir.
İmgenin en güzel hallerini ve alışılmadık bağdaştırmaların en orijinalini serpiştirdiği dizelerinde ritmik unsuru ihmal etmez. Derin bir lirizmin koktuğu dizelerinde yapış yapış bir romantizme kaçmadan ustaca kelime oyunlarına da yer verir. Yalnızlık, melankoli, keder temaları üzerinde yükselen şiirinde ötelenmiş ve parçalanmış sevdayı arar. Mesleğinin de etkisiyle kullandığı imgeler, tıp terminolojisinin enstrümanlarıyla oluşturulmuştur. Neşter, cerahat, oksijen tüpü, anestezi, bistüri gibi kelimeleri şiire sokarak yepyeni anlamlar ve imgeler inşa etmiştir.
Ayrılık, babaya olan özlem ve sitem, kenar mahalle yaşantıları ve gençlik özlemi şiirlerinde kendine epey yer bulur. Öktem’in şiiri; dışlanan psikolojilerin, alt üst edilen yaşantıların ve görmezden gelinen insanların anlamlarıyla örülüdür. Kabiliyetli bir sanatçının imgeyi elden bırakmadan yeraltına nasıl sızdığını imler dizeleri. Halen eser üretmeye devam eden sanatçının Ağaçlar Aşağı Kalkar şiir kitabı 2022 yılında piyasaya sürülmüş ve sanatçı poetikasında ısrar ederek Türk şiirinde tutarlılığın diğer adı olmuştur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?