ANA SAYFA
TARİH
Akdeniz'e Yadigâr: Anemurium

Akdeniz'e Yadigâr: Anemurium

28 Tem 2023

Türkiye'nin en güneyinde, Akdeniz'in kucağında bulunan bir kadim liman kenti: Anemurium... Verimli arazilerin yanı başında yükselen kent; yüzlerce yıl tacirlerin uğrak noktası olurken uygarlıkların Kıbrıs'a, oradan da tüm Akdeniz'e ve dünyaya açıldığı merkez olarak adından söz ettirir. Seleukos İmparatorluğu'ndan Romalılara; Kommagene Krallığı'ndan Perslere değin birçok medeniyetin elinden geçmiş Anemurium, Anadolu'nun kıymetli hazinelerinin başında gelmekte. ''Akdeniz'e Yâdigar: Anemurium'' yazımız başlıyor, buyurun sevgili okur.

Eren Şahin

2 Bardak

Anadolu'nun en güney ucu olarak bilinen ve Akdeniz'e kıyısı bulunan bu noktamız; Mersin'in Anamur ilçesi sevgili okur. Eski zamanlarda Dağlık Kilikya olarak adlandırılan bu bölge, Mersin ilini de içine alarak daha iç kesimlerindeki Ovalık Kilikya bölgesiyle bir sınır oluşturmakta. Toros Dağları'nın şekil verdiği bu bölge; verimli arazileri, sulak ovaları ve birçok akarsu kaynağıyla Hellenistik Dönem'den bu yana imara açılmış durumda.

Anemurium ismine ilk yerleşim kayıtlarına göre; MÖ 4.yüzyıl civarında Kilikya'nın liman kentleri arasında rastlanır. Selinous, Kharadrous kenti ve limanı, Anemurium Burnu ve kenti, Nagidos kenti bu bölgenin ileri gelen uğrak noktaları olarak göze çarpar.Tarihi vesikalarda MÖ 4.yüzyılda ayakta olduğu anlaşılan kente dair tarihi kalıntılar ise; MÖ 2.yüzyılda Seleukos İmparatoru, Büyük Antiochos'un kenti ele geçirmesiyle sıklaşır.

MÖ 1.yüzyılda Romalılaşma sürecinin başlaması ve egemenliğin bu imparatorluğa geçmesi, kentin refah seviyesinin artmasına vesile olur. Roma'nın bölgedeki büyük şehirlerinden; Germaniapolis'le sıkı bir ticarileşme faaliyetine girişen Anemurium kenti, MS 1.yüzyılda Roma İmparatoru Caligula'nın izniyle Roma'nın satraplığı haline gelmiş ve dış işlerinde Roma'ya bağlı kalınarak Kommagene İmparatorluğu'na devredilmiştir.

IV. Antiochos'un başında bulunduğu Kommagene Krallığı'nın MS 2. ve 3.yüzyılda gelişimi sürerken; kentte kiliselerin hamamların ve yerleşim yerlerinin arttığı gözlenir.Öte yandan Hellenistik Dönem'den kalma odeon (konser salonu) ve yapımı bitmeyen amfi tiyatro geliştirilmiş; akropol – yukarı şehir- ve nekropol -mezarlık- bölümlerinin yapımına devam edilmiştir.Öyle ki; 350'ye yakın kabrin günümüzde hala ayakta kalıyor olması, bu dönemdeki yatırımların bir sonucu olarak göze çarpar.

Anemurium Antik Kenti'ndeki nekropol, bölgenin en büyüğü olarak dikkat çekmeye devam eder. MS 3.yüzyılda olağanca heybeti ve gelişkin ticaretiyle dikkat çeken kent; Pers komutanı I.Şapur'un MS 260 yılında Kilikya'yı işgal etmesiyle gerileme dönemini yaşar. Yaşanan büyük istila; kent ve çevresindeki huzur ortamını ortadan kaldırırken uzun yılar sürecek iç savaş, dış müdahaleler ve ekonomik darboğaz kenti cendereye alır.

DOĞAL YAŞAM

Denizdeki Tehlike

İmparator Diocletinaus döneminde şehir, hala Roma'nın bir parçası olmaya devam etse de uzun süreli bir karışıklık bölgeye hakim olur. MS 4.yüzyılda Komutan Matronianus'un kontrolündeki Roma lejyonu, bölgeyi yeniden tesis etmeye başlar. 382 yılından itibaren şehrin idaresini ele alan bu komutan sayesinde Anemurium yeniden ayağa kalkmaya başlar.

Sonraları Isaurialı Roma İmparatoru Zenon’un (MS 474-491) yardımlarıyla kentte yeniden bir refah ortamı oluşmuş ve bir yüzyıl kadar sürecek imar faaliyetlerine başlanmıştır; ancak MS 6. yüzyıl sona ermeden kısa bir süre önce kentin ekonomik refah seviyesinde tekrar bir düşüş başlamıştır. MS 580 yılı civarında bölgede büyük bir yıkıma yol açan şiddetli bir depremle Anemurium'da gerileme sürmüştür. Gerileme devri, MS 611-628 yılları arasındaki Pers Savaşları ve Arapların Kıbrıs’a gerçekleştirdiği akınlarla daha da ilerlemiştir.

MS 660 yılı civarında tarihlenen sikkeler sonrası bölgede o tarihten sonra üretilen sikke yahut buluntulara rastlanmamıştır. Bu durum, MS 7. yüzyıla doğru azalan beşeri faaliyetlerin bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Anemurium'da 12. ve 13.yüzyıllarda kimi kiliselerde ve hamamlarda tamir ve tadilat işleri gözlemlense de kent, artık eski şaşaalı günlerini çoktan geride bırakmıştır. Kentin devasa nekropolü, halk hamamı, liman hamamı, merkez hamam, odeon, amfi tiyatro, 1.5 km uzunluğundaki surları ve Anemurium Akropolü günümüzde kısmen ayakta kalmıştır.

Akdeniz'in koynunda, Türkiye'nin en ucunda bulunan bu tarihi kent; Kilikyalılardan bu yana kullanılagelmiş; uygarlıkların görkemli liman kenti olarak üstüne titrenmiştir. Şimdilerin Anamur'u, eskilerin Anemurium'u, Anadolu'nun önce Kıbrıs'a ardından dünyaya açılan limanı olarak ziyaretçilerini beklemekte. Bir başka tarihi yolculukta buluşmak dileğiyle, şimdilik hoşça kalın.