Adına Kanun Çıkarılan Türk Casusu: İngiliz Kemal

14 Tem 2023

Cumhuriyet tarihinin derinliklerinde pek çok ilginç hikaye yatıyor, bunlardan biri de adı sanı günümüzde pek zikredilmese de vaktiyle pek çok önemli icraata imza atmış milli mücadelenin kahraman isimlerinden Ahmet Esat Tomruk’a nam-ı diğer İngiliz Kemal’e ait. Sarı saçları, renkli gözleri ve yakışıklı çehresiyle bir Avrupalıyı anımsatan Türk casusu, dış görünüşünü ve yabancı dil bilgisini kullanarak sızılmadık yer bırakmamıştı…

Ayça Dilara Gerçek

2 Bardak

Hem bir kumarbaz hem iyi bir boksör hem de genel kültürüyle girdiği her ortamda varlık gösterebilen, yakışıklı ve karizmatik bir adamdır İngiliz Kemal. Takvimler 1877 yılını gösterirken Ahmet Esat Tomruk ismiyle İstanbul’da dünyaya gelir. Babasını erken yaşta kaybeden Ahmet, dayısının yanına yerleşir ve onun himayesinde büyür. Parlak bir öğrencidir, Galatasaray Lisesi’nin en başarılılarından biridir hatta. 

Galatasaray Lisesi'nde temelini attığı Fransızcasını yıllar içerisinde daha da geliştirir, yabancı dil bilgisine İngilizceyi de ekleyerek anadili gibi konuşmaya başlar. Kendine yabancı mektup arkadaşları edinir, onlarla sık sık yazışır. Ancak memleketin durumu malumdur, genç Ahmet’in bu kadar sık mektuplaşması onun yabancıların casusu olabilme ihtimalini akıllara getirdiğinden tutuklanıp ifadesi alınır. Masumiyeti ortaya çıkar ancak ailesi her ihtimale karşı onu İngiltere’ye göndermeye karar verir. Kaçak yollarla bindiği bir ticaret gemisiyle birlikte, 1908 yılında İngiliz topraklarına ayak basar genç Ahmet.

Yolculuğu sırasında bindiği geminin kaptanı Bay Wildem ile arasını iyi tutar ve onun vesilesiyle eğitimine devam etmek üzere Navy College’a kaydını yaptırır. Kraliyet Donanma Okulu’ndayken bir dönem Galatasaray Lisesi’nde merak saldığı boksa da yeniden başlar ve profesyonel bir boksör olur. Bu süreçte İngilizcesini de iyice ilerleten Ahmet, Avrupai görünüşüyle yabancı öğrencilerden ayırt edilemez hale gelir.

mgm strateji

O dönemlerde patlak veren Birinci Dünya Savaşı ile birlikte İstanbul’a geri döner. Seferberlik çağrısı yapıldığında orduya kaydolup savaşa katılır ve Çanakkale’ye gönderilir. Savaş sırasında ölümcül olmayan bir yara alır, bu da kısa süreli olarak İstanbul’a gönderilmesine yol açar. Tabii bu yolculuk onu zorlu bir duruma da sokacaktır; İngilizler tarafından tutuklanıp Beyoğlu hapishanesine atılır. Ahmet, burada sorgu sırasında işkenceye maruz kalır ancak Teşkilat-ı Mahsusa tarafından İngilizlerin elinden kurtarılır. İttihat ve Terakki Cemiyeti bünyesinde Enver Paşa’nın kurmuş olduğu bu gizli teşkilat, Ahmet’in yeteneklerini göstermesi için bir fırsat olur ve Enver Paşa’nın da onayıyla genç asker bir casus olarak teşkilata katılır.

Ahmet o günden sonra önemli pek çok göreve katılır, esir edilen İngiliz General Townshend’in yanındaki hücreye gönderilerek ondan gizli bilgiler öğrenir. İstanbul’a dönmeye çalıştığı sırada İngilizlerin İttihatçılara olan yoğun baskısı elini kolunu bağlar, Anadolu’daki Kuvâ-yi Milliye hareketine dahil olmaya karar verir. Ama gidiş yolunda İngilizlerin eline düşer ve Çanakkale’de yeniden hapse atılıp işkence görür. Yaşadığı zorlukların üstesinden gelebilecek donanımda olduğundan ne yapıp eder, buradan da kaçmayı başarır ve soluğu hemen Biga’daki Kuvâ-yi Milliye birliğinde alır.

Burada kendisine Amerikalı Gazeteci Harry Willy kimliği ile casusluk yapması salık verilir, Yunan generallerin arasına gizlice sızar ve hem Rumca öğrenmeye hem de önemli istihbaratları edinip Türk ordusuna göndermeye başlar. Emirleri bizzat İsmet Paşa’dan alır, üstelik bu süreçte kendisine bir kod adı da verilmiştir: İngiliz Kemal.

google görseller

İlk resmi görevini ise Mustafa Kemal Paşa verir İngiliz Kemal’e. Yunan ordusunun içlerine sızıp en yüksek mevkiiye kadar bilgi alması söylenir. O dönem Türk ordusu büyük bir yokluk içindedir ancak yine de 150 lira temin edilir İngiliz Kemal için. Çok yüksek bir meblağ olmasa da İngiliz Kemal’i Rodos’a kadar götürmeye yeter. İngiliz Kemal yine Harry Willy olarak tanıtır kendisini. Yetenekleri arasında iyi kumar oynamak da vardır, eğlenceli kişiliği ile kısa sürede ortamların aranan ismi olur. 

Ne yapıp eder, burada üst düzey Yunan generalleriyle bağlantı kurar. Hatta bu isimler içerisinde Yunan Orduları Komutanı General Anastasios Papoulas da vardır. Epey istihbarat edinir ve edindiği tüm bilgileri Mustafa Kemal Paşa’ya iletir İngiliz Kemal ancak bu süreçte ne yazık ki kimliği de ifşa olur. Yargılanmak üzere Atina’ya gönderilir ve mahkemede tek kelime Türkçe konuşmayarak hakimlerin de kafasını karıştırır. Bir şekilde idam cezasından kurtulmayı becerir ve soluğu derhal Mustafa Kemal’in yanında alır.

Mustafa Kemal, başına gelenleri öğrendikten sonra ona bir süre istirahate ayrılmasını söyler, sonrasında yine çeşitli görevlerde bulunmak üzere yurt dışına gönderilir İngiliz Kemal. Yıllar içerisinde artık yıprandığını da hissederek kendi isteği ile Genelkurmay İstihbarat Şube’den istifa eder, geçimini turist rehberliği ve tercümanlık yaparak sağlamaya başlar. Ancak ilerleyen yıllarda geçim sıkıntısı çeker, bunun üzerine Meclis’te onun adına bir kanun çıkarılarak kendisine vatani hizmetlerinden dolayı aylık bağlanır. İstiklal Madalyalı bu kahraman, 1966 yılında hayata gözlerini yumar, ondan geriye sayısız kahramanlık anısı ve milli mücadele ruhu kalır.