41 Yıl Süren Hayat, 15’ten Fazla Eser: Sabahattin Ali

Sabahattin Ali; 25 Şubat 1907 yılında Edirne’nin Eğridere ilçesinin, Gümülcine semtinde dünyaya gelmiştir. Babası Yüzbaşı Ali Selahattin, annesi Hüsniye Hanımdır. Sabahattin Ali’nin, Fikret ve Süheyla adında iki kardeşi vardır. 

Sabahattin Ali, 7 yaşına geldiğinde Üsküdar Doğancılar’daki Füyuzat-ı Osmaniye Mektebi’nde eğitim hayatına başlamıştır. Babasının tayini sebebiyle öğrenim hayatına Çanakkale İbtidai Mektebi’nde devam etmiş, ancak 1. Dünya Savaşı nedeniyle okulda öğretmen kalmamış ve okul kapatılmıştır. Edremit’te ilköğrenimi tamamladıktan sonra, Balıkesir Muallim Mektebine kaydolmuştur. Burada olduğu sürece edebiyat ve sanata olan ilgisi artmıştır. Bunun üzerine İstanbul Muallim Mektebi’ne geçiş yapmış ve buradan 1927 yılında başarılı şekilde mezun olmuştur.

Öğretmenlik bölümünü bitiren Sabahattin Ali, 1927 yılında mezuniyetinin hemen ardından, Yozgat Merkez Cumhuriyet İlkokuluna öğretmen olarak atanır. İstanbul’daki çevresinin aksine, Yozgat’ta oldukça yalnızlık çekti ve kendini daha çok okumaya ve yazmaya yönlendirdi. 

Yabancı dil öğretmenliğine ihtiyaç olduğunu duyan Sabahattin Ali, yurt dışında eğitim için açılan sınavı kazanır ve Almanya’ya gider. Berlin’de eğitim görür ancak, 4 yıl orada kalacağını düşünerek Postdam’a yerleşir. Sabahattin Ali orada yaşadığı bir sıkıntıdan dolayı yaklaşık 2 yıl orada kalır ve İstanbul’a geri döner. (Geri dönme sebebi kaynaklarda farklı belirtilmiştir.)

Almanya’da kaldığı sürece edebi açıdan kendini geliştirmiş; Ivan Turgenyev, Maksim Gorki, Guy de Mauppassant ve Knut Hamsun gibi önemli Rus edebiyatçılarının eserlerini Almanca kitaplardan okumuş ve onlardan ilham almıştır. İstanbul’da bir süre kaldıktan sonra Ankara’ya gelmiş ve Gazi Enstitüsü’nün yabancı dil sınavını kazanarak Aydın Ortaokuluna Almanca öğretmeni olarak atanmıştır. 

Aydın’da bulunduğu sürede komünizm söylemleri bulunması iddiasıyla Aydın Hapishanesinde 1 yıl cezaya çarptırılmıştır. Burada bulunduğu süre içerisinde de sürekli okumuş ve yazmıştır. Genel af çıkması sonucu burada 10 ay 7 gün kadar yatmış ve çıktıktan sonra yeniden atanmak için Ankara’ya gitmiştir.

Bir süre sonra Konya Ortaokuluna Almanca öğretmeni olarak atanmıştır. O dönem Melahat Hanım’a âşık olan Ali, bu duygularla bir toplantıda şiir okumuş ve memleket idaresini eleştirme suçu ile tekrar tutuklanmıştır.  Bir yıl cezaya mahkûm edildikten sonra ilk 4 ay Konya'da ceza çekmiş daha sonra Sinop Cezaevine gönderilmiştir. Bu süre zarfında 12 ay olan cezası 14 aya çıkartılmıştır. Sinop Cezaevinde içine kapanmış sürekli okumuş ve yazmıştır. Burada yazdığı en önemli şiirlerden biri “Aldırma Gönül” adlı eseridir.

Cezası bittikten sonra tekrar öğretmenliğe dönen Sabahattin Ali, Ankara’ da tanıdıkları vasıtasıyla tanıştığı Aliye Hanım ile mektuplaşmaya başlar ve 1935 yılında evlenir. 1937 yılında askerlik görevini subay olarak tamamladıktan sonra aynı yıl kızı Filiz dünyaya gelir. 

(Sabahattin Ali, karısına çok aşıktır. Bu yüzden; askerlik görevini yaptığı sürede gittiği her şehre karısını da yanında götürmüştür.)

Bu dönemde “Kuyucaklı Yusuf” ve "Kürk Mantolu Madonna” eserleri yayınlanmış fakat politik söylemlerinden dolayı öğretmenlik görevinden tekrar alınmıştır. 

1945 yılında gazetecilik yapmaya başlamış bu dönemde hem maddi hem manevi çok fazla sıkıntı çekmiştir. Yazarlık yaptığı mizah dergisindeki “Adalet Koridorlarında” yazısı nedeniyle tekrar 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.

Sabahattin Ali, hakkında sürekli dava açılması sebebi ile ülkeden ayrılarak Bulgaristan’a kaçmak ister ve kendine rehberlik eden Ali Ertekin tarafından Edirne’de başına defalarca bulunarak öldürülür. Sabahattin Ali’nin cesedi bir çoban tarafından yaklaşık 4 ay sonra bulunur ve yapılan araştırmalar sonucunda cesedin Sabahattin Ali’ye ait olduğu kesinleştirilir.