WELLNESS
Yüksek Tansiyon ‘Beyin Yaşınızı’ Etkiliyor
Bilim insanlarına göre yüksek tansiyon beynin erken yaşlanmasına neden oluyor. ‘Yaşlı’ beyinlerin ise nörolojik hastalık geliştirme riski daha yüksek. Tansiyonun beyni yaşlandırma etkileri, bir kişi yirmili yaşlarındayken bile başlayabilir. Sizin için yüksek tansiyon ile ‘beyin yaşı’ arasındaki ilişkiyi yazdık!
Yayın Tarihi :08 Oca 2022
Süre :2.5 Bardak
Kan basıncının klinik önemi M.Ö 2600'e kadar uzanmaktadır. Maoshing Ni, Sarı İmparator’un Tıp Klasiği’nde (The Yellow Emperor's Classic of Medicine/ geleneksel Çin tıbbının temel kitabı) ‘‘yemek için çok fazla tuz kullanılırsa nabız sertleşir’’ diye yazmış. M.Ö 1550'de eski Mısırlı doktorlar, sertleşmiş nabız (yani yüksek tansiyon) ile kalp ve beyin hastalıkları arasındaki ilişkiyi not etmişler.
Kan basıncı ve kardiyovasküler hastalık arasındaki ilişki iyi çalışılmış olsa da, bilim insanları kan basıncı ile demans gibi nörolojik hastalıklar arasındaki ilişkinin yüzeyini henüz keşfetmeye başlıyorlar. Bu konuda daha çok araştırmaya ihtiyaç var.
Yakın tarihli bir araştırma, dünya çapında yüksek tansiyondan muzdarip yetişkin sayısının 1990'da 648 milyondan, 2019'da iki katına, yani yaklaşık 1,3 milyara çıktığını ortaya koyuyor. Dahası, nörolojik hastalıklardan kaynaklanan ölüm oranı da artmış gözüküyor.
Yüksek kan basıncı, beynin ‘yaşlı görünmesine’ neden olan mikro hasarla ilişkilidir ve bu yaşlı görünen beyinlerin nörolojik hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, erken yaşlarda daha yaşlı görünen beyinleri belirlemek, bilim insanlarının ve doktorların birinin gelecekte nörolojik bir hastalık geliştirme riski altında olup olmadığını belirlemesine yardımcı olabilir. Bununla birlikte, yakın zamana kadar, semptomlar ortaya çıkmadan önce beynin ‘yaşını’ belirlemek zordu.
Bu, bilim insanlarını, en uygun kan basıncına sahip bireylerin beyinlerinin daha uzun süre daha genç kalıp kalmadığını belirlemek için on iki yıllık bir çalışma yürütmeye yöneltiyor. Görünüşe göre beyindeki rastgele meydana gelen mikro hasarı bulmak zor olduğu için bu soruyu yanıtlamak zor.
Bilim insanları, üç boyutlu beyin taramalarını analiz etmek için bir makine öğrenmesi algoritması kullanıyor. BrainAGE (Beyin Yaşı) olarak adlandırılan algoritma, araştırmacılara bireyin ‘beyin yaşı farkı tahmini’, yani bir bireyin kronolojik yaşı ile beyninin işlevsel yaşı arasındaki farkı gösteriyor.
BrainAGE, bireyin genetiğinin, hastalıklarının, çevresinin ve davranışının nörolojik etkisini değerlendirmek için en yaygın olarak uygulanan yöntem haline geliyor. Müzik çalan kişilerde (muhtemelen beyne daha fazla besin sağlayan kan akışının artması nedeniyle) daha düşük yaş farkları bulunurken, Alzheimer teşhisi konan kişilerde daha yüksek yaş farkları tespit ediliyor.
Bilim insanları, nörolojik bir hastalığın başlangıcından önce yüksek tansiyonu olan kişilerde beyin hasarının tespit edilip edilemeyeceğini belirlemek için BrainAGE yöntemini kullanmaya çalışıyor. Bunu yapmak için, BrainAGE algoritması önce çeşitli yaşlardaki beyinlerin birkaç bin görüntüsünü izliyor. Daha sonra, program 686 katılımcının beyin taramalarını analiz ediyor ve yeni edindiği bilgileri her bir katılımcının gerçek kronolojik yaşına bakmaksızın işlevsel beyin yaşını tahmin etmek için uyguluyor.
Tahmin edildiği gibi, en uygun kan basıncına (110/70 mmHg) sahip bireylerin beyinleri en genç çıkıyor. Üstelik bu beyinler sadece yüksek tansiyonu olanların beyinlerinden daha genç değiller; kan basıncı normal aralığın (135/85 mmHg) üst sınırına doğru olan bireylerin beyinlerinden de altı ay daha genç oldukları ortaya konuyor.
Bu etki boyutları önemsiz görünebilir - gerçekten de, Alzheimer hastalığı olan ve olmayan bireyler arasında 6,7 yıllık farklılıklar gözlemlenmiştir - ancak araştırmacılar, ortalama altı aylık bir farkın bile ek bir risk faktörü oluşturacağından yüksek ilgi düzeyine sahip olduğunu ve diğer risk faktörleriyle birleştiğinde demansa erken dönüşümü öngörebileceğini söylüyor.
Bununla ilgili olarak, araştırmacılar 40'lı yaşlardaki katılımcılarda da beyin hasarı tespit ediyor. Bilim insanlarına göre yüksek kan basıncının etkilerinin uzun yıllar boyunca artacağını ve hasarın 20'li yaşlarda başlayabileceğini varsaymalıyız. Bu, genç bir kişinin beyninin de savunmasız olabileceği anlamına geliyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK BENZER İÇERİKLER
Yukarı Kaydır