Önümüzdeki 5 gün boyunca
pexels
BİLİM

Uzun Ömür Tekniği: Telomer

07 Oca 2022

Bilim dünyası, insan ömrünün uzaması ve yaşlanmanın ertelenmesi için yoğun çaba harcıyor. Son yıllarda kromozomun uç bölgeleri olan telomerleri uzatarak yaşlanmayı geciktirmek için tekrarlanan nükleobazlar kullanılabiliyor. Gözle görülemeyen bu yapılardan gerçekleşen mucizeyi merak ediyorsanız, bu yazımızı okumanızı öneriyoruz.

1.5 Bardak

unsplash
Enflamasyon, yani iltihaplanma, iki ucu keskin bir kılıçtır ve egzersizden kaynaklandığında faydalı olsa da düşük dereceli kronik inflamasyon yaşlanma sürecine katkıda bulunan bir faktör olarak kabul edilir. Mücadeleye geçilmediği takdirde, bu iltihaplanma kansere, bağışıklık sistemini zayıflatmaya, hareket kaybına, kilo alımına, bilişsel bozulmaya, tip 2 diyabete ve kardiyovasküler hastalığa yol açabilir. Uzun ömür teknolojisi olarak düşünülen telomerler, hücrelerin bu şekilde ölümünü önleyebiliyor ve yaşlanmasını engelleyebiliyor. 

unsplash
Peki iltihaplı yaşlanma neyi ifade eder? 2000'li yılların başında ortaya atılan iltihaplı yaşlanma, biz yaşlandıkça gelişen düşük dereceli kronik bir iltihap olarak biliniyor. Biyolojik yaşlanma sürecini hızlandırdığına ve yaşa bağlı birçok hastalığın gelişmesine sebep olduğuna inanılan bu hastalığın morbidite ve mortalite ile yakından ilişkili bulunuyor. Burada yaşlanma da söz konusu olduğu için telomerler de işin içinde yer alıyor. DNA'nın çözülmesini engelleyen bu küçük kromozom başlıkları, hücre her çoğaldığında kısalıyor ve bu kısalmanın, yaşlanmanın ana kaynağı olduğu düşünülüyor. Enflamasyon, telomer uzunluğuyla yakından bağlantılı oluyor ve biyolojik yaşınızı nihai olarak belirleyen şey telomer uzunluğu denebiliyor. Telomerin sonunda tek zincirli bir DNA çıkıntısı bulunuyor ve bu, insanlarda yaklaşık 2.500 kez tekrarlanan bir baz dizisi (TTAGGG) olarak biliniyor. Her hücre bölünmesinde kısalmasına rağmen, telomeraz enzimi DNA ipliklerinin uçlarına ek telomer dizileri ekleyerek bu durumu önleyebiliyor.

unsplash
Yaşlanan hücreler aynı zamanda proinflamatuar sitokinler, biyoaktif lipidler, büyüme faktörleri, kemokinler ve proteazları içeren çeşitli kimyasallar salgılıyorlar ve bunlar topluca yaşlanmayla ilişkili salgı fenotipi (SASP) olarak ifade ediliyor. SASP'nin dokuların iç dengesini bozduğu ve yaşa bağlı dejeneratif hastalıkları ve kanserleri desteklediği düşünülüyor. Ayrıca telomerik TTAGGG tekrarlarının sitoplazmaya salınmasının anti-inflamatuar aktiviteyi tetikleyebileceği belirtiliyor. Telomer kısalmasını önlemenin veya telomer uzamasını sağlamanın bir yolunu bulma umuduyla, telomerik mekanizmayı anlamaya yönelik fazlaca araştırma yapılıyor. 

unsplash
Yapılan araştırmalara göre, çevresel faktörler, hamileliğin erken evrelerinde telomeraz aktivitesini modüle ederek telomerlerin başlangıç ​​uzunluğunu etkileyebiliyor. Bu nedenle, daha uzun telomerlere sahip organizmalar, uzun bir süre boyunca telomerik dizilerin iltihap önleyici aktivitesinden faydalanabiliyor ve sonunda yaşa bağlı hastalıkların gelişimini ve ilerlemesini geciktirebiliyor. Diyet ve yaşam tarzı faktörleri de dahil olmak üzere çevresel faktörlerin telomerlerin ne kadar hızlı kısaldığını etkileyebiliyor. Telomerleri rahim içinde uzatarak ve daha sonra bir kişinin yaşamı boyunca, muhtemelen diyet takviyeleri yoluyla uzunluklarını koruyarak, daha uzun bir yaşam süresi ve sağlık süresi elde edilebileceğine inanılıyor. Araştırmalar, kan ve plazma transfüzyonlarının klinik deneylerde bir miktar başarı elde ettiğini gösteriyor, ancak bu, kitlesel üretim için daha zor bir terapi olarak yorumlanıyor.
Elbette bu tekniğin daha fazla araştırmaya ihtiyacı var ve rahimdeki bebekler üzerinde yapılan klinik deneyler şu an uzak bir gelecekte görünüyor. Bununla birlikte, eğer araştırmalar telomerlerin doğumdan önce uzayabileceğini ve yaşam boyunca uzun süre korunabileceğini gösterebilirse, o zaman insanoğlu için uzun bir ömür söz konusu olabilir. Belki de torunlarımız için bu yaklaşım bir umut olabilir, ancak mevcut telomerleri mümkün olduğunca uzun tutmak için yapılan araştırmalar bizim için bundan çok daha erken fayda sağlayabilir. Telomerlerin uzunluğunu koruması sayesinde yaşlanma sorunu da çözüleceğinden estetiğe katkısı da yok sayılamaz. 

©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?