WELLNESS
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
22 Eki 2021
Travma yaşamak için çok büyük ve olağandışı bir olayın başınızdan geçmiş olması gerekmiyor. Savaşta çatışma ortasında kalmış, en sevdiğinin kollarında ölümüne şahit olmuş, büyük bir depremde binanın altında kalmış olmak ya da tacize maruz kalmak elbette çok büyük ve uzun tedaviler gerektirebilecek büyük travmalar. Fakat bu travmaların yanı sıra yaşamın içinde karşılaştığımız bazı anlardan, durumlardan ya da kayıplardan çok etkilenebiliyoruz. Hele ki her gün yüzlerce ölümün normalleştiği şu zorlu günlerde aslında sürekli olarak travmaya maruz kalıyoruz. Dahası çocukluğumuzdan itibaren bakacak olursak da muhakkak yaşamımızda travmaya sebebiyet vermiş olaylara rastlarız. Herkesin yetiştiriliş biçimi, hassasiyetleri birbirinden farklı olduğu için olaylardan etkilenişi de farklı oluyor haliyle. Bu yüzden travmanın büyüklüğü kadar kişinin bununla baş etme gücü de bu noktada önem taşıyor. Hepimiz hayatımızın belli dönemlerinde travma sonrası stres bozukluğundan mustarip olmuşuzdur. Gelin bu rahatsızlığa birlikte göz atalım bununla başa çıkma yöntemlerini birlikte arayalım.
2 Bardak
Travma sonrası stres bozukluğu, yaşanan bir olay sonrasında, etkilerin devam etmesi durumu olarak özetlenebilir. Bu travmalara yaşanan psikolojik ya da fiziksel herhangi bir şiddet neden olabildiği gibi sert bir duruma tanık olma hâli de neden olabiliyor. Ruh halinde korku, gerginlik, çaresizlik ve stres yaratan bu olaylar kişiyi tehdit altında hissettirdiği için başa çıkma süreci sancılı olabiliyor. Çocukluk çağlarında yaşanan veya tanık olunan bazı olaylar, sel, deprem, yangın gibi büyük doğal afetleri yaşamak, yaralanma yaşamak ya da yakınını kaybetmek, cinsel saldırıya maruz kalmak, ani gelişen trafik kazalarını görmek ya da yaşamak travma sonrası stres bozukluğuna neden olabiliyor. Bunların içinde en geniş yelpazeye sahip olan çocukluk travmaları. Zira hassas geçen bir çocukluk döneminin bazı olayları travmatik algılamaya yol açabiliyor. Ayrıca yaşanan sert deneyimler de ömür boyu peşinizi bırakmayabiliyor. Bu yüzden travmalar belirli kalıplara sokulamadığı gibi etkilerinin de ne kadar süreceği kişiden kişiye değişiyor.
Travma sonrası kişide çeşitli etkiler baş gösterebilir. Bahsetmemiz gereken tepkilerden ilki fiziksel tepkiler. Mide bulantısı, sinirsel kasılmalar, uyku düzeninde bozulma, vücudun çeşitli yerlerinde beliren ağrılar, sindirim problemleri yaşanabiliyor bu süreçte. Bu rahatsızlıklar, yaşanan travmanın, vücutta gözle görülebilen, sinir sisteminin zarar görmesiyle oluşan huzursuzluğun ve stresin baş gösterme şekillerinden biri. Ardından duygusal tepkilerden bahsetmek gerekiyor. Bu tepkiler travmanın yaşanmasından birkaç hafta sonra da devam ediyorsa mutlaka destek alınması gerekiyor. Duygusal tepkiler çok yoğun yaşanabileceği gibi tam aksi bir durum da olabiliyor, tepkisizlik de bir travmaya tepki olarak gelişebiliyor. Yani zihin bu alarm haliyle savaşmayı ya da kaçmayı tercih ediyor. Duygusal tepkileri tam anlamıyla gösteren birisinde şokun getirdiği korku, yas, alınganlık, suçluluk duygusu, değersizlik hissi, çaresizlik, öfke hissetmek ya da bunların aksi olarak duygusal bağ kuramamak, sevgi, nefret, yakınlık gibi duyguları hissedememek de mümkün.
Bilişsel tepkiler ise şaşkınlık, dalgınlık, karar verememe, dini inançları sorgulama, sert bir şekilde özeleştiri yapma, suçluluğun getirdiği ağırlığın altında ezilme, hafıza problemleri veya sürekli tehlikeden korunma arzusunun doğurduğu obsesyon olarak özetlenebilir. Bu belirtilerden biri ya da birkaçı travmadan haftalar sonra yaşanıyorsa baş etme yöntemine ihtiyaç duyuluyor demektir bu nedenle de böyle bir durumda muhakkak yardım alınmalı. Kişilerarası tepkiler ise travmayı yaşayan kişinin yakın çevresindeki insanlara karşı tutumunun değişmesi olarak özetlenebilir. Yaşanılan güvensizlik duygusu tutukluk, tedirginlik ve içe kapanma olarak baş gösteriyor. Bunun yanı sıra kişi ikili ilişkileri yönetmede zorluk yaşayabildiği gibi agresif tutumlar da sergileyebiliyor.
Tüm bu tepki çeşitleri kişinin yaşadığı travmaya bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Bu tepkilerin yanı sıra halüsinasyon, yaşanılan travmayı tekrar tekrar yaşayarak ağır depresyona girmek, öfke nöbetleri ya da panik atak gibi anormal tepkiler, agorafobi gibi büyük fobilerin ortaya çıkışı, hafıza kaybı ya da disosyasyon gibi çok büyük sonuçlar doğurması da mümkün. Bu yüzden travma yaşayan kişinin tepkilerinin gözlemlenmesi önemli rol oynuyor. Bu mesele ilginizi çektiyse tüm süreci ve tedavi şekillerini öğrenmek için Bessel A. Van Der Kolk’un Beden Kayıt Tutar isimli şahane çalışmasını okuyabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?