İLİŞKİLER / CİNSELLİK
Sınırlar Dosyası: Kontrol ve Sınır Arasındaki Çizgi
01 Ara 2021
Kişisel sınırlarımızı belirlemek sağlıklı ilişkiler kurabilmemiz adına epey önemli. İster ailemiz ister arkadaşlarımız isterse sevgilimize karşı beklenti, ihtiyaç ya da rahatsızlıklarımızı dile getirebilmek; ilişkilerimizdeki stresi azaltıyor, samimiyeti de artırıyor. Kişisel sınırlara karşılıklı saygı duyduğumuz ilişkilerde de kendimizi daha güvende hissediyoruz. Fakat genellikle sınır koymak, kontrol etmek ile karıştırılabiliyor. Çizdiğimiz sağlıklı sınırlar başkaları tarafından kontrol olarak anlaşılabileceği gibi, hakikaten karşı tarafı kontrol etmeye yönelik ültimatomlarımızı da sınır sanabiliyoruz. Kontrol ve sınır arasındaki çizgi ince görünmesine rağmen aslında oldukça belirgin.
2 Bardak
Sınır Nedir?
Kişisel sınırlarımız; bedenimiz, duygularımız ve davranışlarımızla kapladığımız soyut ve somut alanı ifade eder. Sınırlarımız; bir nevi kapasitemiz ve limitlerimizdir. Hoşlandıklarımız, hoşlanmadıklarımız; yapabileceklerimiz, yapamayacaklarımıza yönelik kişisel bilgileri içerir. O gün ne yapmak istediğimizden tutun herhangi bir ilişkiden beklentilerimize kadar birçok şey sınırlarımıza dahil olabilir. Dolayısıyla sınırlarımız, karşı taraftan ziyade bizimle ilgilidir. Bizim kendimizi gözeterek, kendimize dair yaptığımız seçimlerdir. Bu sınırları bilmek ve ilişkilerimizde dile getirmek ise öncelikle kendi ruh sağlığımız ardından da ilişkideki doyumumuz açısından önemlidir.
Örneğin sevgilinize “Seni özlüyorum ve birlikte daha fazla vakit geçirmek istiyorum. Bu akşam yemek yiyelim mi?” diye sormak kendi isteklerinizi belirtmenin sağlıklı bir yoludur. Bununla birlikte sevgilinizin de bu isteğinize karşılık verme veya vermeme hakkı vardır. Teklifinizi kabul edebileceği gibi, “Ben haftada bir yada iki defa görüşünce daha rahat hissediyorum, bu planı ertelesek olur mu?” diyerek reddedebilir de. Benzer şekilde sizin de aldığınız bu karşılık doğrultusunda karar verme hakkınız vardır. Kabul edebileceğiniz gibi kişisel beklentilerinizle örtüşmediği takdirde ayrıntılı olarak konuşmayı ya da bu ilişkide kalmamayı seçebilirsiniz.
Yaşamda başımıza gelenleri veya başka insanların davranışlarını kontrol edemeyebiliriz fakat kendi yaptıklarımızı her zaman kontrol edebiliriz. Sınırlarımızı belirlemek ve paylaşmak da bunun en sağlıklı yollarından biridir.
Kontrol Nedir?
Sınırların aksine kontrol, bizden ziyade başkalarıyla ilgilidir. Sınırlarımız, istek ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda kendi etrafımıza ördüğümüz çitlerken; kontrol, istek ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda başkalarının etrafına ördüğümüz çitlerdir. Kendi yaptıklarımız veya yapabileceklerimize odaklanmak yerine başkalarının davranışlarını değiştirmeye odaklanmaktır.
İlişkilerimizde ültimatom vermek, emrivaki veya duygu sömürüsü yapmak kontrol etme davranışlarıdır. Örneğin sevgilinize “Görüşememekten bıktım. Ya benimle her gün buluşursun ya da senden ayrılırım.” demek, sınır belirtmekten ziyade sevgilinizi kontrol etmeye yöneliktir. Bir ilişkide daha fazla görüşmek isteme, karşı tarafa kırılma haklarınız pek tabii vardır. Fakat sağlıklı sınırlar, başkalarının davranışlarını değiştirmeye yönelik değildir. Kendi isteklerimizi belirtmeye yöneliktir. Sınırlarımız aracılığıyla insanlara beklentilerimizi iletiriz, onlar da bu beklentileri karşılar ya da karşılamazlar.
İlişkilerde kontrol bir tür sınır ihlalidir ve farklı biçimlerde görülebilir:
Başka birini sizin gibi olmaya ya da sizinle aynı şekilde düşünmeye ikna etmeye çalışmak. Örneğin, “Bana yaptıklarından sonra sen de görüşmemelisin onunla.”, “O partiye değil bu partiye oy vermelisin.”
Karşı taraf için neyin iyi neyin kötü olduğuna karar vermek. Örneğin, “Kaç yaşına geldin, bu kadar fazla gezmesen daha iyi olur.”, “Bence biran evvel evlenmelisin.”
Karşı tarafın kişisel yaşamının sizi etkilemeyen kısımlarına müdahil olmak. Örneğin, “İş yerindekilere sakın yüz verme.”, “Bence babanla ilişkini gözden geçirmelisin.”
Karşı tarafın sizin için değişmesini talep etmek. Örneğin, “Ne olur sanki benim için bugün evde otursan?”, “Benim için bunu göze almaya değmez mi?”
Başkalarının davranışlarını değiştirmek üzere manipüle etmek. Örneğin, “Eğer beni sevseydin, o çocukla görüşmeyi çoktan bırakırdın.”, “Bana değer verseydin, dediklerimi ikiletmezdin.”
Karşı tarafın hayatı nasıl yaşayıp yaşamayacağına karışmak. Örneğin, “Oyun oynayarak vaktini boşa harcıyorsun git biraz sosyalleş.”, “Herkesle bu kadar içli dışlı olmamalısın.”
Kontrolde özgür ilişkilerden ziyade iç içe geçmiş ilişkiler vardır. Kişiler arası sınırlar belirsizdir. Sağlıklı sınırlar ise her iki tarafın da özgür olmasını gerektirir. Kendi sınırları olan insanlar genellikle karşıdaki kişinin de sınırları olduğunu bilir, bunlara saygı duyar ve büyük ölçüde karşı tarafın istek, beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamak için çabalar. Zorunda olduğu için değil, istediği ve saygı duyduğu için.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?