℃
Önümüzdeki 5 gün boyunca
SCOPE
Şempanzelerin İlk Meydan Muharebesi: Gombe Savaşı
11 Oca 2022
1974 ile 1978 yılları arasında, tarih boyunca o güne dek eşi benzerine rastlanmamış tuhaflıkta bir olay gerçekleşti. Gombe Ulusal Parkı’nda yaşayan iki şempanze topluluğu, toplamda dört yıl, dört ay ve iki hafta süren bir savaşa tutuştular. Bu savaş, o güne dek kayda geçmiş ilk şempanze savaşı olma özelliğini taşıyordu. Üstüne üstlük o zamana kadar barışçıl hayvanlar olduklarını düşündükleri için gözlemi yapan araştırmacı Jane Goodall dahil herkesi büyük bir şaşkınlığa uğratmıştı. Tek bir insanın dahi müdahalesi olmadan, yalnızca şempanzeler arasında geçen Gombe Savaşı’yla ilgili bilinmeyenleri gelin, hep birlikte öğrenelim.
2 Bardak
Takvim yaprakları 1974’ü gösterirken, Tanzanya’daki Gombe Ulusal Parkı’nda (savaştan önce Gombe Çayı Araştırma Merkezi idi) görevli olan araştırmacı Jane Goodall, Kasakela topluluğu adını verdikleri şempanze grubunda birtakım anlaşmazlıklar olduğunu ve grubun ikiye ayrılarak güney bölgesine yerleştiklerini fark etti. Kasakela grubundan ayrılan on kişilik grupta altı yetişkin erkek, üç yetişkin dişi ve bir genç şempanze bulunuyordu. Bu grup sonradan Kahama grubu olarak adlandırıldı.
Geri kalan grupta ise sekiz yetişkin erkek, on iki yetişkin dişi ve yavru şempanzeler kalmıştı. Goodall, gruplar arasında ayrılıkların yaşandığını fark etse de aralarında böylesi şiddetli bir çatışmanın yaşanabileceğini öngörememişti.
Kasakela grubundan ayrıldıktan sonra kurdukları Kahama grubuna, kardeş şempanzeler Hugh ve Charlie liderlik ediyorlardı. Kasakela grubunun liderleri ise Figan ve Humphrey isimli şempanzelerdi.
İki grup arasındaki ilk kan, 1974’ün 7 Ocak günü döküldü. Humphrey, Figan, Jomeo, Sherry, Evered ve Rodolf'tan oluşan altı yetişkin Kasakela erkeği, bir ağaçta beslenmekte olan yalnız Kahama erkeği Godi'yi pusuya düşürüp öldürdü. Üstelik bu durum, şempanzelerden herhangi birinin bir erkek şempanze arkadaşını kasten öldürdüğü ilk vakaydı. Godi'yi öldürdükten sonra Kasakela şempanzeleri, etrafa dalları fırlatıp sürükleyerek, yuhalama ve çığlıklar atarak kutlama yaptılar. Görüntü tek kelimeyle vahşetti, o zamana dek barışçıl hareket eden ve birbirlerine zarar vermeyen hayvanlar olan şempanzeler acımasızca birbirlerini öldürmüşlerdi.
Ölümler Godi’yle sınırlı kalmadı, onun ölümünü De ve ardından da Hugh’un öldürülmesi izledi. Durum içinden çıkılmaz bir hâl almaya başlamıştı; vahşetin dozu günden güne artıyordu. Daha sonra yaşlı Goliath öldürüldü. Savaş boyunca Goliath, karşılaşmalar olduğunda Kasakela komşularına nispeten dostane davranmıştı. Ancak nezaketine herhangi bir karşılık verilmedi ve o da Kasakela erkekleri tarafından öldürüldü ne yazık ki.
Geriye Kahama erkeklerinden yalnızca üç tane kalmıştı: Charlie, Sniff ve çocuk felci geçirdiği için sakat kalmış olan Willy Wally. Charlie gruba karşı bile koyamadan öldürüldü, o sırada Willy Wally ortadan kayboldu ve bir daha geri dönmedi.
Sniff ise bir süre canını kurtarmayı başarmıştı; bir sene boyunca Kasakela erkeklerinin şerrinden korundu, sanki o gruba geri dönebilirmiş gibi davrandı ve niyetini açık etmedi. Ancak o da bu bir senenin sonunda Kasakela’nın gazabına uğramış ve öldürülmüştü. Kahama grubundan geriye kalan dişilerden biri de ölenler kervanına katıldı, iki tanesi kayboldu ve kalan diğer üçlü de Kasakela erkekleri tarafından dövülerek kaçırıldı. Kahama bölgesi dört senenin sonunda yeniden işgal edilmiş, dişileri de ele geçirilmişti.
Bu hakimiyet ise uzun sürmedi, Kahama'nın yok edilmesiyle, Kasakela'ların bölgesi artık doğrudan Kalande adı verilen başka bir şempanze topluluğunun toprakları ile komşu oldu.
Kalande grubunun gücü ve sayısı onlara nazaran çok daha fazlaydı; sınırlarında yaşanan birkaç şiddetli çatışmanın ardından korkan Kasakela, yeni bölgelerinin çoğundan hızla vazgeçti ve bir süre sonra yeniden düzen sağlandı. Ama bu durum öyle şok edici bir deneyimdi ki Jane Goodall, uzunca bir süre etkisinden çıkamadı. Şöyle diyor araştırmacı, yaşadığı bu korkunç olay sonrası:
"Birkaç yıl boyunca bu yeni gerçek ile yüzleşmek için mücadele ettim. Çoğu zaman aklıma korkunç görüntüler gelmesi nedeniyle geceleri uyandım. Satan, Sniff'in yüzündeki büyük bir yaradan fışkıran kanı içmek için elini çenesinin altına sıkıştırışı... Çoğu zaman iyi kalpli ve sakin olan yaşlı Rodolf'un, Godi'nin yere yığılmış bedenine dört kiloluk bir taş ile vurması... Jomeo'nun, De'nin uyluğundan bir et parçasını koparışı... Figan'ın, çocukluk kahramanlarından biri olan Goliath'ın yaralı, titreyen bedenine tekrar tekrar saldırması ve vurması..."
Goodall’ın gözlemleri başta diğer bilim insanlarına inandırıcı gelmemişti, lâkin zaman içerisinde Gombe’de yaşananlar doğrulandı ve bu savaş, şempanzeler tarafından tamamen doğal nedenlerle başlatılan ve insan katılımı olmadan gerçekleşen ilk şempanze savaşı olarak tarihe geçti.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?