Maria Montessori'nin Hayatı

09 Oca 2022

Çocuk sahibi olan ya da niyetlenen ailelerin Montessori kelimesine aşina olduğuna eminim. Hiç duymamış olanların karşısına ise çocuk odası hazırlarken ya da çocuklarının eğitimi için araştırma yaparken çıkar bu kavram. Fakat Montessori yaklaşımı sadece bunlarla sınırlı değildir. Montessori, her çocuğun farklı bireysel becerileri ve ilgi alanları olabileceğini, her birinin farklı öğrenme hızı ve karakter özelliklerine sahip olduğunu kabul eden, özgür bir eğitim modelidir. Yaratıcısı da Maria Montessori’dir. Ünlü doktor ve pedagog Maria Montessori’nin öz güvenli çocuklar yetişmesinde oldukça etkili olduğu ispatlanmış eğitim modelini yaratma süreci ve hayatı hakkında daha fazla bilgi almak için okumaya devam etmelisiniz.

Elif Sinem Aydınoğlu

3 Bardak

Maria Montessori Kimdir?
Maria Montessori, bir tıp doktoru ve eğitimcidir. Bu ünvanlarının yanı sıra o, dış görünüşünün altında özgürlükçü ve bağımsız bir kadın kahramandır. Böyle düşünmemin iki sebebi var: Biri, yaşadığı dönemde birçok kadın gibi öğretmen olmaya yeltenmemiş ve sadece erkeklerin gittiği bir teknik okulda okumayı tercih etmiş olması -babasının karşı çıkmasına rağmen-, ikincisi ise doktor ünvanını aldıktan sonra İtalya’yı temsil etmek için gittiği Berlin ve Londra konferanslarında kadınların erkeklerle eşit ücret almasını savunmasıdır. Dikkatinizi çekerimi 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarından söz ediyorum. Ne kadar ufku açık ve yenilikçi bir kadın olduğunu buradan anlayabilirsiniz.

Maria Montessori’nin Hayatı
1870 yılında İtalya’da doğan Maria’nın ailesi, onun daha iyi bir eğitim alması için 12 yaşında Roma’ya taşınır. Eğitiminin iyi olması için taşınmayı dahi göze alan babasının eğitimli bir devlet adamı olmasına rağmen, okul hayatındaki amaçları ve hedefleri doğrultusunda ısrarcı olmasını teşvik eden annesiydi. Maria, eğitimli ve liberal bir anneye sahipti ve doktor olmak istediğinde en büyük desteği annesinden görmüştü. 1896 yılında İtalya’nın ilk kadın doktoru Maria Montessori, kadın doktor anlamına gelen Dottoressa ünvanını almıştı.

Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra asistanlığını Roma Psikiyatri kliniğinde yapmıştır. Bu klinikte zihinsel engelli çocukların eğitimiyle ilgilenerek ve onların hareketlerini gözlemleyerek nelerden huzursuz olduklarını, nelerle sakinleştiklerini ve öğrenme potansiyellerini değerlendirerek kendi yöntemini tasarlamaya başlamıştır. Antropoloji eğitimini de tamamlayarak Antropoloji profesörü olan Montessori, zihinsel engelli çocukların doğru eğitim ile topluma kazandırılacağını savunmuştur. Maria Montessori’nin namı, zihinsel engelli çocukları ulusal bir sınava sokup, gelişimi normal olan çocuklarla aynı derecede başarılı olduklarını kanıtlamasıyla duyulmaya başlamıştır.

Casa dei Bambini
Çocuk gelişimine kendini adayan Maria Montessori, 1907 yılında ilk “Çocuk Evi”ni kurar. Casa dei Bambini olarak bilinen okul, geleneksel öğretmen merkezli sınıflardan ziyade çocuğun bütününe odaklanılmasını amaçlar. Bu okul, yetişkinlerin sorumluluğu yerine çocukların rahatça dolaşabilmelerine ve bağımsız olabilmelerine olanak sağlar. Her çocuk aynı eğitimi almamış, ilgilerini çeken şeyler ile ilgilenmişlerdir. Bunu da sorumlu birinin yönlendirmesi ile değil, sınıf içinde kendi başlarına gezip özgür seçimler ile yapmışlardır. Tüm bu zamanda ise Maria Montessori, çocukları ve hareketlerini gözlemlemiştir.

Montessori eğitim okulu Çocuk Evi’ni tamamen çocuklara göre hazırlattı. Mobilyaları onların boylarında tasarlanmış sınıflarda, her materyale kendi başlarına ulaşabilecekleri şekilde küçük dolaplara yerleştirerek istedikleri zaman alabilecekleri bağımsız bir ortam yarattı. Maria Montessori, çocuklara saygı duymak gerektiğini ve öz güvenli çocuklar yetiştirmek için bunun şart olduğunu vurguladı. Montessori eğitim modeli o kadar başarılı oldu ki birçok ülke bu yöntemi incelemek için Çocuk Evi’ni ziyaret etti.

Montessori yaklaşımı o kadar ün kazandı ki Maria Montessori, konferans vermek üzere birçok ülkeden davet aldı. Bunlardan biri de ABD idi. Maria, 1915 yılında San Fransisco’da düzenlenen eğitim fuarına üç tarafı cam olan bir sınıf götürmüş ve içindeki çocukların onları izleyenleri umursamadan ve hiç rahatsız olmadan önlerindeki araçlar ve oyuncaklarla ilgilenmeleri oldukça dikkat çekmişti. Böyle bir ünden sonra Mabel Bell ve Graham Bell, ABD’nin Montessori Eğitim Derneği’ni kendi evlerinde kurdular.

Savaşlar Yüzünden Farklı Ülkere Sürüklenişi

İlerleyen zamanlarda Mussolini’nin İtalya Başbakanı olması ve Maria’nın ona karşı duruşu nedeniyle 1934 yılında İtalya’dan ayrılmak zorunda kalarak İspanya’ya geçer. Fakat iki sene sonra 1936 yılında da İspanya Savaşı çıkması nedeniyle İngilizler tarafından kurtarılır ve o zamanlar İngilizlerin sömürgesi olan Hindistan’a gider. Fakat II. Dünya Savaşı zamanında Hindistan'dan ayrılamaz, Maria Montessori bu durumu avantaja çevirerek oradaki bebekleri ve çocukları araştırıp gözlemleyerek zamanını araştırmaları için değerlendirir.

3 Nobel Ödülü Adaylığı ve Hayatını Kaybedişi
Maria Montessori, 1940, 1950 ve 1951 yıllarında Nobel Ödülleri’ne aday gösterilir. 1952 yılında konferans vermek için Afrika’ya davet edilir fakat yaşından dolayı ziyareti yapamayacağını bildirir. Daha sonra beyin kanaması geçirerek yaşamını yitirir.

Maria Montessori’nin Dikkat Çeken Sözleri
“Hayatın en önemli dönemi üniversite çalışmaları değil, doğumdan altı yaşa kadar olan süredir. Çünkü bu dönemde çocuk gelecekte olacağı yetişkini inşa eder. Sadece zeka değil, insanın bütün becerileri bu dönemde oluşur. Hiçbir yaşta çocuk zekice bir yardıma bu dönemde olduğu kadar ihtiyaç duymaz” sözlerinin de sahibi olan Maria Montessori’nin dikkat çeken diğer sözlerinden birkaçını, onun felsefesini daha iyi anlamanız için paylaşmak isterim.

Çocuklarımızı bugünün dünyası için yetiştirmeyelim, çünkü onlar büyüdüklerinde bu dünya artık böyle olmayacak ve hiçbir şey onların bulunacakları dünyayı önceden bilebilmemize imkan tanımaz. Öyleyse onlara uyum sağlamayı öğretelim.
Bir çocuğa tek başına başarabileceğini inandığı bir işte asla yardım etmeyiniz.
Çocuklarınıza herhangi bir şeyin nasıl yapılacağını söylemeyin. Onlara nasıl yapılacağını gösterin. Onlara anlatırsanız, dudaklarınız hareketini izlerler, ama onlara gösterseniz, kendileri yapmak isteyeceklerdir.

Maria Montessori’nin Kitapları
Maria Montessori, kitapları arasında en yakın tarihli olan “Çocuğunuz Hakkında Bilmeniz Gerekenler” kitabında, “Nasıl ki karnı acıkmış bir çocuk asabi ve söz dinlemez olur, eyleme geçmek ve gelişmek isteyen, hem zihnini hem ruhunu beslemeye muhtaç bir çocuk da aynen böyle olacaktır. Karın açlığı vücudu besleyerek giderilir. Zihinsel açlık ise çocuğun zihninin ve ruhunun beslenmesiyle giderilebilir. Bir başkası sizin yerinize çorbanızı içse, vücudu gelişen siz olmazsınız." sözlerine yer verir.

- The Montessori Method (1909), Montessori Methodu
- Dr. Montessori’s Own Handbook (1914), Dr. Montessori'nin El Kitabı
- The Advanced Montessori Method (1916), Gelişmiş Montessori Metodu
- Peace in Education (1932),
- Child in the Family (1936),
- Secret of the Child (1936),
- Education for a New World (1946),
- Discovery of the Child (1948),
- To Educate the Human Potential (1948),
- What You Should Know About Your Child (1948), Çocuğunuz Hakkında Bilmeniz Gerekenler
- Absorbent Mind (1949),
- Formation of Man (1950),
- Spontaneus Activity in Education,
- The Montessori Elemantry Material,
- Reconstruction in Education,
- Childhood Education,
- From Childhood to Adolescence.