WELLNESS
Kendi Elinden Tutmak: Kendine Yeniden Ebeveynlik
03 Kas 2021
Her insan yaşamı, diğerlerini gözlemleyerek öğreniyor. Bugün olduğumuz kişinin büyük kısmını bu öğrenme becerimize borçluyuz. Doğduğumuz andan bugüne; bizi yetiştiren, birlikte yaşadığımız veya yalnızca tanıklık ettiğimiz insanlardan öğrendiklerimizle kimliğimiz şekilleniyor. Olduğumuz insanı en çok da kuşkusuz bizi yetiştiren insanlar etkiliyor. Kurduğumuz tüm ilişkilerin kökünde ebeveyn figürlerimizin ilişkilenme biçimleri yatıyor. Burada her ne gözlemledik, algıladık, öğrendiysek kendimizle olan ilişkimizden tutun çocuğumuzla ilişkimize kadar bunları uyguluyoruz. Dolayısıyla yetişkinlikte de (çoğu zaman bunlardan bihaber) çocukken nasıl ebeveynlere sahipsek, kendi kendimize de o şekilde davranıyoruz. Bunu değiştirmek ise kendimize yeniden ebeveynlik etmeyi öğrenerek mümkün.
2.5 Bardak
Kökenler
Kendimizle kurduğumuz ilişki, tüm ilişkilerimizi şekillendiriyor. Sevgilimiz, arkadaşlarımız, iş arkadaşlarımız; aklınıza gelebilecek her insanla kurduğumuz ilişkiye, kendimizle kurduğumuz ilişkiyi taşıyoruz. Bunun en temelinde ise ebeveyn figürlerimizin kendileriyle, birbirleriyle, başkalarıyla ve tabii ki bizimle kurduğu ilişkiler yatıyor. Örneğin, ebeveyn figürünüz sizi her hatanızda cezalandırdı her başarınızda da ödüllendirdi ise; benzer biçimde siz de hata yaptığınızda kendinizi cezalandırıyor ve ancak başarılı olduğunuzda ödüllendiriyor olabilirsiniz. Eğer ki ebeveyn figürünüz kendi duygusal veya fiziksel ihtiyaçlarını karşılayamayan biriyse, bugün siz de bazı ihtiyaçlarınızı göz ardı ediyor olabilirsiniz. Yoğun günlerde öğle yemeğini, su içmeyi unuttuğunuz hatta hiç farkında olmadan çişinizi tuttuğunuz olmuştur sanıyorum.
Kendimizle kurduğumuz ilişkiye dahil olan iç seslerimiz de temellerini ebeveyn figürlerimizden alıyor. Çocukken bizimle nasıl konuşulduysa, bugün iç seslerimiz aracılığıyla kendimizle öyle konuşuyoruz aslında. Örneğin, her sabah erken kalkmak istiyor ama bir türlü kalkamıyorsunuz diyelim. Üçüncü denemenizde içinizden geçen: “Of yine kalkamadın ne kadar tembelsin.” veya “Olsun, yarın bir daha denerim. Neyi farklı yapmam gerekiyor acaba?” gibi cümleler bakım verenlerinizin cümleleriyle benzerlik taşıyor olabilir. Özetle çocukken bize nasıl ebeveynlik edildiyse, bugün biz de kendimize aynı şekilde davranıyoruz.
Kendine Yeniden Ebeveynlik
Kendine yeniden ebeveynlik (reparenting) ise bakım verenlerimizden öğrendiğimiz bu davranış biçimlerini değiştirerek, yeniden öğrenmeyi ifade ediyor. Kendimize karşı davranış, düşünce, yaklaşımlarımızı fark ederek bunları değiştirmemizi kolaylaştıran bir pratik. Kendimizle ve başkalarıyla yaşadığımız birçok problemin öncelikli sorumlusu ebeveyn figürlerimiz olabilir. Fakat bunları değiştirmek de ancak kendi sorumluluğumuzu alarak mümkün. Nasıl ki bebeğimiz veya evcil hayvanımızın bütün sorumlulukları bize aitse, kendimiz için de aynısı geçerli. Sorumluluğumuzu üstlenerek fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarımızı karşılamayı öğrenebilir, kendimizle kurduğumuz ilişkiyi daha besleyici bir biçimde yeniden kurabiliriz. Ne de olsa öğrendiklerimizi yıkabilir, yeniden ve yeniden öğrenebiliriz.
Nasıl başlayabiliriz?
Kendi sorumluluğumuzu alarak başlamamız gerekiyor. “Sorumluluğum kimdeki zaten?” diye sorabilirsiniz. Birçoğumuz zaman zaman yaşadığımız hayat veya olduğumuz kişi için dışarıda olası sorumlular arayabiliyoruz. “Benim yeterli olanaklarım yoktu.”, “Türkiye’de yaşadığım için böyle oluyor.”, “Koşullar çok kötü.” Bazen de bir kurtarıcı bekleyebiliyoruz. “Biri beni fark etse ve her şey değişse keşke.” Yaşamımızın büyük bölümü hakikaten dış faktörlerden etkileniyor. Bir başkası tarafından görülmek, duyulmak, anlaşılmak da gerçek bir ihtiyaç. Fakat bizim dışımızda olan herhangi bir şeyi de, birini de kontrol etme şansımız maalesef yok. Müdahale edebileceğimiz tek şey ise sahip olduğumuz bu beden, zihin ve ruh. Dolayısıyla kendimize ebeveynlik etmeye tam da bunu kabul ederek başlayabiliriz. Bunu kabullenmedikçe; yaşadıklarımızdan başkalarını sorumlu tutmaya dolayısıyla da kendimizi başkalarına emanet etmeye devam ediyoruz
Ardından kendi ihtiyaçlarımızı gözetmeyi öğrenmemiz gerekiyor. “Şuan neye ihtiyacım var?” belki çok basit görünen fakat sormayı öğrenmesi de zaman alan bir soru. Kendine yeniden ebeveynlik, bazen çok küçük ihtiyaçlarımızı görmekle başlıyor. Bunları “karşılamak”tan ziyade “görmek”le. Çoğu zaman ihtiyaçlarımızın ne olduğunun farkında olmayabiliyoruz. Dolayısıyla bugün bunları karşılayamasak da görmek için çabalamak bile çok büyük bir adım. İhtiyaçlarımız görünür oldukça, bunları karşılamak da zamanla kolaylaşıyor.
Kendine yeniden ebeveynlik etme pratiği, kendi elimizden tutmayı öğretiyor aslında. Kendimizin yanında durmayı, kendimize karşı anlayışlı olmayı ifade ediyor. Kendimize hata yapma; insan olma hakkı tanımayı. Çoğumuz hatalar karşısında tahammülsüzüz. Olmayan bir ideali kendimize ve başkalarına dayatmak ile geçiyor ömür. Belki bizi daha iyi bir yaşamdan alıkoyan tek kusurumuz da bu. Bunu değiştirebilir ve kendimize karşı anlayışlı olmayı öğrenebiliriz. Kendimize “Bunu dahi yapamıyorsun aptal.” yerine “Bunu yapmana nasıl yardımcı olabilirim?” veya “Olsun, bunu da yapmayı ver ne önemi var.” demeyi öğrendiğimizde, yaşamımızda tahmin edebileceğimizden çok daha fazlası değişiyor.
Kendine yeniden ebeveynlik üzerine ayrıntılı okunması ve çalışılması gereken bir pratik. Fakat her şey kendimize şu tek basit soruyu sormakla başlıyor:
Şu an neye ihtiyacın var?
Kaynaklar
Margaret Paul, Inner Bonding: Becoming a Loving Adult to Your Inner Child
Dr. Nicole LePera, Kendini İyileştirme İşi Nasıl Yapılır
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?