Glasgow Günlükleri: Cop26’da Neler Yaşandı?

14 Kas 2021

Hafta boyunca dünyanın gözü 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26)’ndaydı. İngiltere’nin ev sahipliğinde Glasgow’da düzenlenen ve dünyanın dört bir yanından ülke temsilcilerini ve aktivistleri bir araya getiren zirve, ilk günden bu yana ‘dünya için son şansımız’ olarak görüldü. Peki bu şansı iyi değerlendirebildik mi? Hafta boyunca Glasgow’da neler yaşandı, neler konuşuldu. Zirve, neden eleştiri oklarının hedefi oldu? İşte COP26’ya dair en vurucu konular…

Nagihan Alan Yiğit

2.5 Bardak

unsplash

Günden güne gezegenimizin doğal kaynakları tükeniyor. Gelecekte yaşanması muhtemel olarak görülen su savaşları artık doğal bir senaryo olarak görülüyor. Buzullar eriyor, canlılar doğal yaşam alanlarından iklim koşulları nedeniyle göç etmek zorunda kalıyor. Hava kirliliğinin sebebiyet verdiği hastalıklar ve beraberinde kirlilik nedenli ölüm oranları da günden güne artıyor. İnsanın olduğu hemen her yerde tahribat kaçınılmaz oldu bugüne dek.

Peki açtığımız yaraları kapatmamız mümkün mü? Doğaya verdiğimiz bu zararı gerçekten telafi etmemiz mümkün olacak mı? Aslında tam anlamıyla bu soruya “evet” yanıtını vermek üzgünüm ki optimist bir yanıt olacak. Çünkü bazı hatalar derin yaralar açar ve geri döndürülemez.

unsplash

Evet. İşte bizler de insan ırkı olarak geri döndürülemez hatalarımızı azaltmak en azından bundan sonrası için tahribatlarımızda durup düşünmek ve daha duyarlı adımlar atmak adına bir dizi girişimlerde bulunma çabası içine girdik. En başta yapmamız gerekeni geç bir şekilde hayata geçirdik de desek yanlış olmaz. İşte 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) bu telafi çabasının bir parçası. Yıktıklarımızı yapmak adına, sonraki adımlarımızda gezegenimize zarar vermemek adına başvurduğumuz bir çabalar toplamı. Dünya’nın dört bir yanından ülke temsilcileri ve aktivistler bu zirvedeydi. Peki gerçekten bir çaba görüldü mü yoksa bir gösterişin nesnesi haline mi geldi bu zirve? Gelin birlikte COP26’da alınan kararlara, masaya yatırılan konulara, eleştirilere bir göz atalım.
 

unsplash

Gözümüz Kulağımız Türkiye’deydi… 
Evet. Birçok ülke bu zirvedeydi fakat Türkiye olarak bu yıl COP26’da sesimizi duyuramadık.  Zirvede sera gazı emisyonlarının en büyük nedeni olan kömür kullanımını bırakmaya yönelik birçok adım atıldı, ülkeler taahhütlerde bulundu. Fakat Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan bir ülke olarak Türkiye, ülkemiz, kömür kullanımından vazgeçeceğine dair bir açıklama yapmadı. Buna karşın hepimizi gezegendeki yaşamımız ve doğanın geleceği için umutlandıran 46 ülkenin ‘Kömürden Temiz Enerjiye Küresel Geçiş Deklarasyonu’ yayımlaması oldu. Böylece yeni kömür yatırımları sonlandırılarak temiz elektrik üretimi hızlandırılacak, elektrik üretiminde kömürden beslenilmeyecek. Üstelik bu taahhüde en çok kömür kullanan Güney Kore, Endonezya ve Vietnam da katıldı. Ülkeler bu deklarasyonla ilk kez kömürü kullanımdan kaldırmaya yönelik girişimde bulundu ve yeni kömür santrali inşa etmeme sözü verdi.
 

Yine bu gelişmeyle birlikte 25 ülkede, kamu bankalarının fosil yakıt destekleme kararından çekileceği ve yenilenebilir enerji çalışmalarına destek vereceğine dair söz verildi. Diğer yandan Türkiye, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nde yer verilen ve gelişmiş ülkeleri işaret eden Ek-1 kategorisinden ayrılmaya yönelik yaptığı başvuruyu/talebi geri çekti. Bu kararın, Türkiye’ye sağlanan 3,2 milyar dolarlık fona karşılık “iyi niyet” göstergesi olarak alındığı açıklandı.
 

pexels

The Economist’ten “Somut Adımlar Atılmadı” Eleştirisi
The Economist’te yer alan bir haber, COP26’da alınan bazı kararların somut hedefler içermediğine yönelik eleştiriler getirdi. Haberde, “İngiliz hükümetinin, ormansızlaşmaya en çok neden olan palmiye yağı, sığır eti ve kereste gibi ürünleri üreten ve tüketen hükümetler arasında yeni bir “diyalog” kurmakla övündüğünü ancak neyin başarılması gerektiğine dair hiçbir somut çözüm önerisi ve ne gibi yöntemin kurgulandığını açıklamadığı aktarıldı. Diğer yandan 26 hükümetin, tarımı daha iklim dostu hale getirmek veya sektörde “yeniliği hızlandırmak” için “yeniden kullanım” vaadi imzaladıkları aktarıldı ve hatta Amerika ve Birleşik Arap Emirlikleri, vaadi desteklemek için önümüzdeki beş yıl içinde 4 milyar dolarlık yatırımı seferber edeceklerini iddia etse bile iki söz için de somut bir rota çizilmediği belirtildi.
 

Zirveden Kısa Kısa…

Maldivler Devlet Başkanı İbrahim Muhammed Salih, Maldivlerin sular altında kaldığını gidişat tersine çevrilmezse, Maldivlerin bu yüzyılın sonuna kadar yok olacağını bu durumun yerli halkı göçe zorladığını söyledi.

Büyük ekonomiler 2030, gelişmekte olan ekonomiler 2040 yıllarında kömürden üretilen enerjiyi kullanmayı durduracak. Avustralya, Çin, Hindistan ve ABD gibi Dünyanın en çok emisyon salan ülkeleri bu anlaşmaya katılmakta geri durdu.

“Dürüst olmak gerekirse bu zirvelerden gerekli değişikliklerin gelmeyeceğini hepimiz biliyoruz, liderler hiçbir şey yapmayacak” diyen Greta Thunberg, zirveye karşı eleştirisini ve umutsuzluğunu dile getirdi.

130 trilyon dolarlık toplam varlığa sahip olan finans kuruluşları, 2050’ye kadar net sıfır emisyon taahhüdü verdi. Glasgow Net Sıfır Mali İttifakı’nın (The Glasgow Financial Alliance for Net Zero, GFANZ) bu taahhüdü, hafta boyu süren COP26’nın en çarpıcı başarısı olarak görüldü.

Çelik sektörü bu yıl ilk kez zirveye katıldı. Küresel emisyonların yüzde 7’sinden sorumlu sektörde, emisyonların azaltılması için, dünya çelik üretiminin yüzde 32’sini temsil eden İngiltere, AB, ABD, Kanada, Mısır, İsrail, Fas, Kore, Türkiye, Japonya, Avustralya ve Hindistan dahil birçok ülke imzacı oldu.