℃
Önümüzdeki 5 gün boyunca
SCOPE
Amerikan Parlamentosu Mercek Altında
18 Eki 2021
Eğer siz de Amerika Birleşik Devletleri’ndeki her seçim dönemi kafası karışanlardansanız merak etmeyin, çünkü yalnız değilsiniz. Başkanlık sistemine dayalı federal bir cumhuriyet ile yönetilen ABD’nin, oldukça karmaşık görünen parlamento sistemini bugün sizler için çok daha yakından inceliyoruz ve federal yasama yetkisini elinde bulunduran Kongre’nin nasıl çalıştığını anlaşılır bir şekilde açıklamaya çalışıyoruz. Hazırsanız gelin geçtiğimiz seçimlerde Bernie Sanders’ı başkanlık koltuğuna oturtan bu sistemin isleyiş biçimine hep birlikte biraz daha yakından tanıklık edelim.
2 Bardak
ABD’de federal güç, hükümetin üç farklı koluna bölünmüş durumda; yürütme -başkan ve kabinesi-, yargı -Yüksek Mahkeme- ve yasama Amerika Birleşik Devletleri Kongresi’nin yetkilileri. İşte bugün bu üç sistemden pek çoğumuz için en karmaşığı olanını, yani ABD Kongre’sini inceleme altına alıyoruz.
Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Amerika Birleşik Devletleri'nin 1789 Anayasası altında kurulmuş olup yapısal olarak hükümetin yürütme ve yargı organlarından ayrılıyor. Kurulduğu tarihten günümüze kadar geçen sürede de yasama organı olarak işleyişini sürdürüyor. İki farklı meclisten oluşan Kongre; büyüklüklerinden bağımsız olarak her eyaletin (toplamda 50 eyalet bulunuyor) iki senatör tarafından temsil edildiği 100 üyeli Senato ve üyelerin nüfus bazında seçildiği 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin toplamından oluşuyor. Alt meclis olarak da adlandırılan Temsilciler Meclisi üyeleri her iki yılda bir seçilirken, üst meclis olarak da adlandırılan Senato üyesi Senatörler ise altı yılda bir seçilip göreve geliyorlar. Herhangi bir görev süresi sınırı bulunmayan Senatörler, uzun yıllar boyu görev yapabiliyorlar.
Kongre’nin yetkileri neler?
Anayasa'da tanımlandığı şekliyle Kongre'nin açık yetkileri arasında vergi koyma ve toplama, Amerika Birleşik Devletleri adına borç para alma, ticari düzenlemelerde bulunma, para basma, savaş ilan etme, ordu kurma ve destekleme, gerekli tüm yasaları yapma ve gerekirse başkanı görevden alma yetkisi bulunuyor. Ancak anayasal bir değişiklik yapılabilmesi için Kongre’nin içinde yer alan her iki kanattan da toplamda 2/3’lük bir çoğunluğun elde edilmesi gerekiyor.
Gelelim Temsilciler Meclisi ve Senato’nun dahil olduğu Kongre’nin işleyişine. Öncelikle her iki grupta yer alan üyelerin neredeyse tamamının ABD’de siyasetin ana partileri olarak da adlandırılabilecek Demokratik Parti ve Cumhuriyetçi Parti’den seçildiğini söyleyelim. Zaman zaman farklı partilerden üyeler ve bağımsız adaylar da Kongre’ye girmeyi başarmış olsalar da büyük çoğunluk bu iki ana partinin elinde bulunuyor. Dolayısıyla çekişmenin çoğu da bu iki parti arasında yaşanıyor. Aynı şekilde Meclis Başkanı da Kongre’de çoğunlukta olan partiden seçiliyor. Dolayısıyla azınlıkta olan partinin Temsilciler Meclisi kararları üzerindeki etkisi de bir o kadar az oluyor. Öte yandan hükümet ise meclis içinden değil ayrı bir başkanlık seçimi ile seçiliyor. Meclis ve başkanlık seçimleri birbirinden ayrı olarak gerçekleştiğinden de Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran parti, hükümeti yöneten partiden farklı olabiliyor. Yani, Amerikan başkanı, mecliste çoğunluğu elinde bulunduran partinin bir üyesi olmak zorunda değil.
Peki, Temsilciler Meclisi ve Senato’da kararlar nasıl alınıyor?
Alt meclis olarak görev yapan Temsilciler Meclisi ve üst meclis olarak görev yapan Senato, yasa tasarılarını ayrı ayrı tartışıyor ve kendi aralarında oylamaya götürüyorlar. Bu oylamaların sonucunda eğer her iki meclisin kabul ettiği tasarılar arasında bir farklılık meydana gelirse karma bir komisyon kuruluyor ve uzlaşı ortamında alınan karar doğrultusunda ortaya çıkarılan yasa teklifi de ABD Başkanı’nın onayına sunuluyor. Başkanın teklifi olduğu gibi kabul edip imzalaması halinde teklif yeni yasa olarak kabul ediliyor. Ancak elbette ki başkanın veto yetkisi de bulunuyor.
Tüm bunların yanında ABD Kongre’sinde yer alan bu iki kanadın bir başka görevleri daha bulunuyor. Eğer başkalık seçimleri sırasında herhangi bir sonuç alınamazsa Temsilciler Meclisi, kimin yeni başkan olacağına karar verirken, Senato da yeni ABD Başkan Yardımcısı’nı seçiyor.
Özetle, yasama organı olarak işleyişini sürdüren Kongre, 435 üyeli Temsilciler Meclisi ve 100 üyeli Senato’nun toplamından oluşuyor. Vergi koyma ve toplamadan gerekirse ABD Başkanı’nı görevden almaya kadar çok çeşitli görevleri üstlenen Kongre, yönetimde görünenin arkasındaki büyük güç olarak karşımıza çıkıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İÇERİKLER
©2022 Beyhan&Beyhan Business Solutions Tüm Hakları Saklıdır
Yukarı Kaydır
BUNU OKUMAK İSTER MİSİN?